دانلود پروژه ها و تحقیق های دانشجویی

 دانلود پروژه مقاله پرورش بره ها به صورت مصنوعی با استفاده از جایگزین شیر در word دارای 11 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود پروژه مقاله پرورش بره ها به صورت مصنوعی با استفاده از جایگزین شیر در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود پروژه مقاله پرورش بره ها به صورت مصنوعی با استفاده از جایگزین شیر در word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود پروژه مقاله پرورش بره ها به صورت مصنوعی با استفاده از جایگزین شیر در word :

پرورش بره ها به صورت مصنوعی با استفاده از جایگزین شیر

مقدمه
فاکتورهای مهم پرورش گوسفند یکی قیمت بره در بازار و دیگری تعداد بره های از شیر گرفته شده به ازای هر راس گوسفند در سال می باشد.با انجام فعالیت های اصلاحی و سلکسیون ، گوسفندانی با دوقلوزایی ومیزلن بره زایی بالا حاصل شده اند که علاوه بر مزیتی که دارد این افزایش مشکل پرورش بره ها را به وجود آورده است.

کافی نبودن شیر مادر به دلایل مختلف مانند سنگینی زایمان مرگ و میر بره ها را افزایش داده است.هزینه ،زمان، نیروی کاری که صرف کاهش میزان مرگ و میر بره ها که ناشی از گرسنگی بره و فقدان خصوصیات مادری میش است می شود از لحاظ اقتصادی مقادیر زیادی را شامل می شود. برای حل این مشکل پرورش مصنوعی بره ها به عنوان یک راه چاره برگزیده می شود.
پرورش دهندگان گوسفند به دلیل مراقبت های ویژه ، احتمال مرگ ، صرف

نیروی کار و گران بودن غذای جایگزین از پرورش مصنوعی بره ها خودداری می کنند. اما امروزه با پیشرفت صنعت تولید خوراک دام،بهبود ویژگیهای کیفی،وجود سیستم های مختلف پرورش مصنوعی و وجود تجهیزات مدرن ، میزان نیروی کار کاهش یافته است.
درپرورش بره ها به صورت مصنوعی ،با از شیرگیری زودهنگام بره و تغذیه مناسب ورعایت اصول بهداشتی نتیجه پرورش مصنوعی بره ها به میزان زیادی بهبود یافته است.
پرورش بره ها با شیشه وپستانک یا سیستم های اتوماتیک
در یک واحد پرورش گوسفند،وقتی تصمیم به پرورش مصنوعی بره ها گرفته میشود اولین روشی که به ذهن پرورش دهندگان می رسد استفاده از شیشه و پستانک است . بره ها در 5-3 روز اول ، هر 6 ساعت یکبار با استفاده از شیشه و پستانک تغذیه می شوند. بعد ازاین مدت بره ها هر روز 3-2 دفعه با جایگزین شیر تغذیه میشوند.در این روش مقدار

مصرف جایگزین شیر را به سهولت می توان کنترل نمود.اگر باگذشت زمان و همراه با رشد بره مقدار خوراک جایگزین شیر و مدت تغذیه تغییر نکند پیش معده بره ها با گذشت زمان بزرگتر شده و عوارض ناخواسته حاصل از پرورش نامناسب به چشم خواهد خورد.در پرورش با شیشه و پستانک می توان از شیر میش های دیگر نیز به عنوان منبع شیر استفاده نمود.
یک روش دیگر،((پرورش اتوماتیک)) می باشد.دراین روش امکان مصرف خوراک جایگزین به صورت مداوم و آزادانه برای بره ها مهیا می شود . دراین روش نیروی

کار کاهش یافته و در مدت کوتاه تعداد زیادی بره پرورش می یابد.دراین روش واحدهای مکش شیر برای تعدادزیادی بره قابل استفاده است. پرورش دهندگان گوسفند باتوجه به تعداد بره ای که می خواهند به صورت مصنوعی پرورش دهند بایستی تعداد سطل مورد نیاز را خریداری نمایند و یا خودشان اقدام به ساختن آنها نمایند.
پرورش بره ها در محفظه یا اتاقک بره
بره ها با شروع تغذیه جایگزین شیرازهفته دوم به اتاقک بره آورده می شوند.غذایی که بعد از این بایستی به برها بدهیم خوش خوراک بوده و دارای حداقل 20 درصد پروتئین باشد.کنجاله سویا به میزان 50 درصد کل جیره برای تغذیه بره ها در این مرحله مناسب است.از آنجا که یونجه خشک باعث نفخ در بره ها می شود نباید زیاد مصرف شود. یونجه پربرگ نباید در دوهفته اول زیاد شود و همچنین آب مصرفی بره ها بایستی تمیز و تازه باشد.غذا و آب طوری قراردهده شود که بره ها نتوانند ریخت و پاش کنند.بدین منظور ظرف شیر را می پوشانند تا فضولات داخل غذا نشود و هر24 ساعت یکبار غذای بره تعویض میشود.

بخش ها و تجهیزات مورد نیاز
بره هایی که به صورت مصنوعی پرورش می یابند باید به مق

دار کافی از تحت شرایط تهویه و محیط مناسب از جایگزین شیر تغذیه نمایند.بره ها در چند هفته اول زندگی حرارت بدن خود را نمی توانند با محیط تطبیق دهند . بنابراین باید از تجهیزات گرمازا همانطور که در مورد جوجه های یکروزه استفاده می شود مانند مادر مصنوعی ،لامپها وغیره استفاده نماییم. طی تحقیقات انجام شده حرارت 20 درجه سانتیگراد محیط ، بهترین شرایط دمایی برای رشد بره ها می باشد. اگر زمین خاکی و یا بتون باشد

بایستی روی آن را باکاه و یا تراشه چوب بپوشانیم . برای بره های تازه به دنیا آمده میتوانیم از دربهای چوبی یا فلزی جمع شونده سیار استفاده نماییم. برای هربره 09 مترمربع باکس چوبی سیار در سطح بتونی 05 الی 06 مترمربع تازمان اتمام شیرخوارگی کافی است.باکس های چوبی جمع شونده از لحاظ بهداشت و استفاده بهینه از سطح دارای مزیت می باشند. پستانک ها و سطلهای شیر مورد استفاده،دارای دونوع می باشند. نوع اول سیستم اتوماتیک و نوع دوم پستانک معمولی می باشد:
در سیستم اتوماتیک یک دگمه باز وبسته کردن وجود دارد که به کپسول پلاستیکی متصل است،وجوددارد.در سیستم پستانک ، رعایت بهداشت سخت تر بوده و خوردن شیر سردتر است . نوع دیگر پستانک متصل به کپسول پلاستیکی است که بره برای دریافت شیر بایستی فشار زیادی را با مکش به پستانک و کپسول وارد کند . در سیستم پستانک دار دو نوع سطل استفاده می شود:
پستانک-سطل نوع I : دارای یک لاستیک به طول یک متر که ازداخل شیر عبور کرده و پستانک در راس سطل قرار می گیرد.
پستانک – سطل نوعII: پستانک ها در اطراف قرار دارند و شیر با نیروی جاذبه زمین به داخل پستانک هاجاری می شود و بره ها آن را می خورند.شیر همیش

ه در پستانک قرار دارد و تغذیه بره ها را آسانتر می کند. درسیستم اتوماتیک ، هیچ افتی در میزان رشد بره ها نسبت به سیستم سطل وجود ندارد.پستانک های ازجنس لاتکس یا لاستیک برای این کار ایده آل هستند.
پستانک های لاستیکی دارای طول 4-3 سانتیمتر بوده و برا ی ه

ر پستانک 5-3 راس بره در نظر گرفته می شود.برای پرورش مصنوعی بره ها دو یا سه قسمت در نظر گرفته می شود. اولین بخش، بخش عادت یا وفق دادن بره ها می باشد.بخش دوم مرحله عبور و بخش سوم بخش انفرادی است .
بره ها از بخش دوم (عبور) به بخش عادت پذیری آورده می شود.دراین بخش اگر بره ها به تغذیه مصنوعی عادت کنند دیگر نیازی به کمک ندارند. 3-2 روز بایستی نظارت انجام شود تا از عادت کردن بره ها به پستانک ها مطمئن شویم.بره ها تازمان از شیرگیری در بخش سوم می مانند. در آغول های فلزی و تخته ای،به ازای هر راس 018 مترمربع و در آغولهای بتونی 054 مترمربع سطح به ازای هر راس بره در نظر می گیریم . اگر در زمستان ، تعداد زیادی بره را بخواهیم به طور مصنوعی پرورش دهیم ، بایستی علاوه بر اینکه دمای محیط را بالاتر از 15 درجه سانتیگراد نگهداریم،تهویه مناسب نیز انجام دهیم تا سرعت رشد بره ها در حد قابل قبولی بماند.
آغوز و خوراک جایگزین شیر
برای بره های تازه به دنیا امده مصرف آغوز دارای اهمیت ویژه ای است. هم برای بره هایی که توسط مادر خود تغذیه می شوند و هم برای بره هایی که به طور مصنوعی تغذیه می شوند آغوز باعث افزایش قدرت زنده مانی و منبع اجزای غذائی ویژه می باشد . علاوه براین که از لحاظ انرژی و پروتئین غنی می باشد،دارای آنتی کورها و گولوبولینهای مورد نیاز بره است.
بره ها بایستی در 24-18 ساعت اول زندگی آغوز مصرف نمایند

.36-24 ساعت بعد از تولد میزان جذب مواد حیاتی آغوز از روده از روده باریک به میزان قابل توجهی کاهش می یابد . به بره هایی که می خواهیم بهصورت مصنوعی پرورش دهیم بایستی توسط شیشه و پستانک آغوز خورانده شود و یا اجازه دهیم تا در 6 ساعت اول زندگی از مادر خود تغذیه نماید.
بره های تازه به دنیا آمده به مصرف 20 میلی لیتر آغوز به ازای .می توان آغوز اضافی را منجمد نموده و برای مصارف آینده نگهداری نماییم. اگر از گوسفندان آغوز کافی برای تغذیه بره تامین نشود این کمبود را می توان از آغوز گاو تامین نمود برای اینکه آنتی کورهای موجود در آغوز منجمد دناتوره نشوند بایستی به صورت غیرمستقیم گرما داده شود و بدین طریق با حفظ آنتی کورهای آغوز به آرامی ذوب نموده و به مصرف بره برسانیم.
آغوز منجمد را داخل کیسه داخل آب گرم قرار می دهیم . برروی کیسه حاوی آغوز به آرامی آب گرم می ریزیم و تا ذوب آغوز منجمد ادامه می دهیم.خوراک های آماده شده به عنوان جایگزین شیر بایستی صرفا برای بره ها آماده شده باشند و خوراک جایگزین تولید شده ب شیر گاو برای بره ها مناسب نمی باشد زیرا ذرات چربی موجود درشیر آماده شده برای بره ها بایستی در اندازه های مساوی (هموژن) باشند. شیر گاو به علت وجود لاکتوز زیاد می تواند باعث اسهال و درنتیجه مرگ و میر بره ها شود.

ترکیبات یک غذای جایگزین شیر برای تغذیه بره ها در جدول 1 آورده شد

ه است :
پروتئین خام 24-22%
چربی 35-25%
خاکستر 8-5%
سلولز خام 1-05%
ویتامین A 20.000 IU/kg

ویتامین D 5000 IU/kg
ویتامین E 100-50 IU/kg
لاکتوز 25-22%
چون خوراک جایگزین که به حالت پودر است دارای چربی بالا می باشد بایستی با آب ولرم مخلوط نماییم تا حل شود. محلول سرد شده در دمای 4-2 درجه سانتیگراد باید نگه داشته شود. با مکش مداوم خوراک جایگزین عوارض گوارشی ناشی از تغذیه مصنوعی به حداقل می رسد.خوراک جایگزین سرد بوده و از فعالیت میکروارگانیسم ها جلوگیری میکند. ظروف شیر و پستانک هارا هر 2،3 روز یکبار از هم جدا کرده و با آب و مایع ظرفشویی می شوییم و پستانک های پاره شده و خسارت دیده را تعوی می نماییم تا اتلاف شیر به حداقل برسد. خوراک جایگزین از یک روز قبل آماده شده و در یخچال نگهداری می شود.مصرف شیر با توجه به وزن زنده بره ها و سن بره ها به طور متوسط روزانه مصرف غذای جایگزین 11-15 و 17کیلوگرم در روز و یا به طور متوسط 093 کیلوگرم در روز می باشد.

انتخاب بره برای پرورش مصنوعی
پرورش مصنوعی به منظور پایین آمدن میزان مرگ و میر در بره ها اعمال می شود . بره های زیادی یا بره هایی که مادرش مرده است بایستی به میش پرشیر دیگر سپرده شود.در نژادهایی که دو قلوزایی بیشتری دارد مانند سقزی یا کردی پرورش مصنوعی اعمال می شود.عموما بره های با جثه بزرگ و پرحرکت برای پرورش مصنوعی انتخاب میشوند.بره های ضعیف را بایستی به مادر خود سپرد.اما برخی از تحقیقات اظهار می دارند که گوسفندهای حاصل از پرورش مصنوعی دقیق وزن زنده بالاتری نسبت به گوسفندهایی که به طور طبیعی پرورش یافته اند دارا می باشند.اگر گوسفند3 یا4 بره به دنیا آورد 2 راس از بره ها را به منظور پرورش مصنوعی انتخاب می نماییم.این انتخاب را 2 الی 6 ساعت بعد از تولد باید انجام دهیم. با طولانی تر شدن زمان انتخاب بره ها به سوء تغذیه و عوارض متابولیکی دچار خواهند شد.

شروع پرورش مصنوعی
برای شروع پرورش مصنوعی باید مطمئن بود که بره ها در طی پرورش مصنوعی آغوز کافی دریافت نموده باشند.بدین منظور بره باید 4 الی 6 ساعت برای تغذیه از میش رها

شود.میتوان آغوز مستقیما از پستان مادر یا ازطریق پستانک دریافت کند. برای اینکه بعد از خوردن آغوز بره ها قدرت مکش خوبی داشته باشند قبل از تغذیه با غذای جایگزین 4 الی 6 ساعت بایستی صبر کرد .اما اگر مدت دادن غذای جایگزین طول بکشد رغبت بره ها برای مکش کم می شود.برای جلوگیری از عارضه ((عضله سفید)) به بره ها به ازای هر 05 کیتزریق شود. سرپستانک را به دهان بره مالیده و به آرامی چانه پایین را باز کرده و در دهان بره قرار می دهیم تا شروع به مکش نماید.از پشت بره گرفته و به سمت پستانک هدایت می کنیم . این حرکات باید جایگزین حرکات طبیعی میش مادر در شیر دادن به بره را وانمود نماید.هر 4 الی

6 ساعت یکبار بره ها باید به مکیدن پستانک عادت داده شوند.
2الی3دفعه انجام این کار کفایت میکند.بره های بزرگتر از دوروزه برا یاینکه به پستانک مصنوعی عادت نمایند دست کم 4 الی 6 دفعه عادت پذیری لازم است. عادت دادن بره ها به منظور قطع نیاز به کمک انسانی انجام می شود. در ابتدا بایستی خوراک جایگزین سرد باشد.اصلا از خوراک ولرم استفاده نشود. برخی از بره ها گوسفندهای بزرگتر را به عنوان مادر خود می پندارند و سر خود را به شکم و پشت گوسفند می مالد که این بره ها به سختی به پرورش مصنوعی خو می گیرند و اغلب در اثر گرسنگی می میرند. بدین دلیل بره هایی که این رفتار را نشان می دهند از رمه دور می شوند.
اغلب بره ها 1 الی 2 روز در مرحله عادت پذیری می مانند و بعداز عادت انها به تغذیه شیر مصنوعی به سییستم اتوماتیک منتقل می کنیم.دراین بخشها باید دقت کنیم که با بره های دیگر قاطی نشود. تغذیه و بهداشت مناسب باعث می شود که هر بره روزانه 300 الی 375 گرم به وزن زنده خود بیافزاید.

غذای مکمل و آب
درسیستم اتوماتیک به بره ها به طور آزادانه امکان نوشیدن شیر داده می شود.بر اساس ماده خشک غذای حاوی 18الی 20 درصد پروتئین بایستی داده شود .این غذا که یک جیره استارتر برای بره ها می باشد در جدول 2 آمده است:

ماده خام %
ذرت 620
کنجاله سویا (44%CP) 31.0
ملاس 45
سنگ آهک (کربنات کلسیم) 20

مواد معدنی (مینرال) 05
بره های تازه به دنیا آمده هنوز مکانیسم نشخوار ندارند.بدین دلیل پروتئین مصرفی ازنوع NPN نمی باشد

 دانلود پروژه مقاله بررسی نگرش والدین ، مربیان ودانشجویان درمورد ضرورت آموزش پیش ازدبستان در word دارای 20 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود پروژه مقاله بررسی نگرش والدین ، مربیان ودانشجویان درمورد ضرورت آموزش پیش ازدبستان در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود پروژه مقاله بررسی نگرش والدین ، مربیان ودانشجویان درمورد ضرورت آموزش پیش ازدبستان در word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود پروژه مقاله بررسی نگرش والدین ، مربیان ودانشجویان درمورد ضرورت آموزش پیش ازدبستان در word :

بررسی نگرش والدین ، مربیان ودانشجویان درمورد ضرورت آموزش پیش ازدبستان

مقدمه
“ خودپنداری ” یا مفهوم ازخود هنگام تولد آغازمی شود ودردوران رشد ومراحل آن شکل می گیرد. اینکه کودک سرانجام چگونه احساسی درباره خود پیدامی کند، نتیجه تماس ها و تج

ربه های مختلف او با دیگر محیط است . اگر بیشتر این تماس ها وتجربه ها مطلوب با

شند ، کودک احساس خوبی دربره خود پیدا می کند . اگر کودک مورد محبت قرار گیرد واز او مراقبت به عمل آید ومحیطی محرک وبرانگیزاننده برایش تدارک دیده شود ونیز اگر مورد غفلت قرارنگیرد ویا بیش از حد تنها گذاشته نشود، سرزنش نشود وبا خشونت وسختی محدود نگردد، بی تردید شروع به رشد می کند اگر چنانچه ، مجموعه ا ی از پاسخ های منفی را از دیگران ومحیطش در خود ذخیره نماید ، به این باور خواهد رسید که اشکالی در او وجود دارد وممکن است تصویری نادرست وناپایدار از خود پیداکند وبه قابلیت ها واستعداد های خود به دیده تردید بنگرد.
با این مقدمه می توان نگرش ها وباورهایی درست و نادرست را درمورد یک نظام ، یک ویژگی ویک عملکرد به وجود آورد. واقعیتی مستند است که آموزش وپرورش پیش از دبستان در جامعه ما از زمان رویش ودر طول دوره حیاتش تصویری مخدوش ومظلوم از خود پیداکرده است وم

تأسفانه هنوزبه جایگاه ومنزلت واقعی خود- به رغم کارآیی بسیار خوب این دوره ازآموزش ها – دست نیافته است . اولیت ندادن به آموزش های پایه واستفاده نکردن از عملکرد وقابلیت های این سطح از آموزش ها به عنوان درون دادی حساس در پردازش اطلاعات ونتایج عملکرد

دوره دبستانی وسطوح بالاتر، تصویری مبهم وناپایدار از موقعیت وجایگاه آن درجامعه آموزشی ونیز خانواده ها پدید آورده است .
امروزبر بسیاری از صاحبنظران روشن است که آموزش وپرورش پیش از دبستان ، با توجه به جذابیت وپذیرش ونیز ضرورت واهمیت آن دوره طولانی طفولیت ، دوره کودکی ودوره کوتاه نوجوانی را دربسیاری از کشورها پشت سر گذاشته است . این دوره ازآموزش ها – با نگاه تطبیقی ومقایسه ا ی در بسیاری از کشورها- اکنون به مرحله بلوغ وپختگی رسیده است . (مل هویش ، ادوارد وپیترماس ، 1991)
ماهرگز تا قبل از این دوره در تاریخ آموزش وپرورش ، به اندازه زمان حال، درباره فرآیند یادگیری وچگونگی رشد وتحول واکتساب دانش درباره کودکان اطلاع کسب نکرده ایم .
اکنون آموزش وپرورش در دوره پیش از دبستان نه لزوماً‌ به دلیل یک واقعه یا رویدادی خاص ، بلکه به علت واقع گرایی، بینش وبصیرت وتلاش وکار بسیاری از افراد در آستانه پختگی است. اگربا توجه به منابع معتبر، ازافلاطون (347-427 قبل از میلادمسیح ) وارسطو (322-394 قبل از میلاد مسیح ) که آغاز ونقطه شکفتن آموزش های اولیه را از هنگام تولد دانسته اند غافل نمانیم ( سیفلد وباربور،1986 ) ، باید بپذیریم که جان آموس کمنیوس، ژان ژاک روسو، پستالوزی ، فروبل‌ ، ماریامونته سوری ، پیاژه ومحققان کنونی جوامع مختلف ونیز جامعه علمی وفرهنگی ما به برکت اندیشه

ها واعتقادهای خردمندانه خود واز همه مهم تر بدون شتابزدگی به هویت واقعی این دوره از آموزش ها ونتایج اثر بخش آن بر سرنوشت تربیتی کودکان کمک کرده اند ( مفیدی ، 1372 ).

از اوایل سالهای 1900- یعنی درحدود 95 سال – آموزش وپرورش پیش از دبستان بخشی از زندگی وساختار عمومی واساسی آموزش وپرورش بسیاری ازکشورهاست(سیفلدروباداور،ص11، کاترون وآلن 1993).
درحالی که با توجه به ابهام ها ، تضادها وتفاوت سلیقه های بسیار در بعضی از کشورها از جمله جامعه آموزشی خوب ما، این دوره از آموزش ها هنوز در جست وجووتکاپوی خود- آگاهی است . این گرایش حتی در دانشگاههای ما نیز شکل گرفته ولی هنوز به عنوان رویکردی هماهنگ ویا برنامه ا ی منسجم ومدون برای مراقبت وآموزش وپرورش کودکان تدارک دیده نشده است . هنوز هم آموزش و پرورش در این سطح به مفهومی از خود وپنداره ا ی صحیح ومثبت دست نیافته است وبه عنوان رشته وحوزه ا ی تخصصی که به کودکان ازهنگام تولد تا هشت ونه سالگی خدمت می کند- به علت سطحی نگری ها وجایگزینی های نادرست شغلی ونیز به دلیل کمبود اطلاعات وپیامدهای برگرفته از این دوره – درکارآیی دوره های بعدی ، احساس هویت وشایستگی نمی کند.
سؤال این است که نگاه ما به این دوره از آموزش ها وفرآیند تربیت دراین دوره چگونه است ؟
– آیا آن را دوره ا ی گذرا- چه باشد وچه نباشد – ویا حتی لزوم آن را برای همه از کودکان محروم ودوزبانه گرفته تا کودکان مرفه جامعه، یکسان می دانیم ؟
– آیا این دوره را پیش نیازواساس تربیت های بعدی می دانیم ؟

– آیا آن را به صورت پلکان اول وپایدرترین پله در نردبان ترقی وپیشرفت های بعدی می دانیم ؟
– آیا آن را دوره ا ی حساس وسرنوشت ساز از زندگی یک انسان می دانیم ؟
– آیا به تأخیرها وغفلت ها درمورد آموزش های این دوره ، با نگاه مسؤولانه ا ی می نگریم ؟
تعریف آموزش وپرورش
مفهوم آموزش وپرورش به نحوی که هر کودک به اندازه توانایی وظرفیتش آموزش ببیند سابقه چندان طولانی در جهان امروز ندارد کلمه کودکان وآموزش وپرورش در امر توجه ونگرش به تفاوتهای فردی .
به لحاظ ویژگی انسان وتفاوت های فردی ( تفاوت بین فرد ودیگران وتفاوت بی وجسمی نیازها استعدادها وعلائق خود از آموزش وپرورش خاصی بهره گیرد به عبارت دیگر در صورت امکان حتی المقدور آموزش انفرادی مؤثرترین ومطلوب ترین شیوه های آموزش وپرورش خواهد بود واز این نظر آموزش عمومی وهمگانی دانش آموزدر مدارس بدون توجه وکمک وراهنمایی وارشاد اولیاء وفعالیت های فوق برنامه عادی نمی تواند به تنهایی پاسخگوی تمامی نیازهای مختلف دانش آموزان در شکوفایی وبه کمال رسانیدن استعدادهای اوباشد.
مقدارونوع آموزش وپرورش ویژه ا ی که کودک استثنایی بدان نیاز دارد بستگی به عوامل متعددی ازجمله درجه میزان وچگونگی تفاوتی که کودک با دیگر کودکان همسال خود درتوانایی ها واستعدادها ورشد طبیعی دارد. هرچند میزان تفاوت واختلاف در رشد و

تواناییها بیشتر باشد نیاز به آموزش وپرورش استثنایی بیشتر خواهد بود عدم تعامل وهماهنگی بین جنبه های مختلف رشد درخور کودک وهمچنین تأثیری که ویژگی ذهنی یا جسمی کودک به جنبه های مختلف رشد وکارآیی وبروز استعدادهای وی می گذارد از عوامل بسیارمهمی است در تعیین چگونگی برنامه های آموزش وپرورش پیش ازدبستان.
هدف آموزش وپرورش در دوره قبل از دبستان

ازتولد تا هجده ماهگی: زندگی نوزاد درخوردن وخوابیدن خلاصه می شود به همین جهت اگر خوراک مناسب وکافی به نوزاد برسد واز سرما وگرمای زیاد درامان باشد خودبخود رشد می کند یعنی آزادانه فعالیت می کند وازاین طریق اندامهای خود را می ورزد وبتدریج دربکار بردن آنها مهارت کسب می کند.
در معرض تحریکات محیط قرار می گیرد ونسبت به آنها واکنش نشان می دهد. واکنش های نامناسب را رها می کند وواکنش های سودمند را تکرار می کند. دراین مرحله تنظیم محیط بنحوی که فعالیت آزاد نوزادان را تسهیل کند واورا خطرات مثلاً زخمی شدن حفظ کند کافی است.
از هجده ماهگی تا چهارسالگی: ازحدود هجده ماهگی کودک به مرحله ا ی می رسد که می تواند به تدریج حرف زدن را یاد بگیرد یعنی ازاعلام قراردادی برای بیان مقاصد خود استفاده کند. یادگیری زبان مادری امری پیچیده وتدریجی است ولی آشنایی مرحله است ازچهار تا شش سالگی مؤلف کتاب روش فعال درکودکتان می نویسد هدف کودکتان منحصراً تربیت است نه تعلیم کودکتان باید محلی پرنشاط وپرفعال وازلحاظ فرصت برای تجربیات متنوع وتحق

یق هدفهای زیر غنی باشد.
1- پرورش عادات مفید : درکودک به منظور تأمین تندرستی وایجاد مهارتهایی که برای تطبیق شخص با محیط لازم است .
2- پرورش رفتار اجتماعی مطلوب وتشویق کودکان به شرکت

در گروهها ودسته هایی که موجب آگاهی ازحقوق است .
3- پرورش عواطف کودکان .
4- کمک به بروز وپرورش استعدادهای فطری کودکان .
5- ایجاد حس اعتماد به نفس وامنیت فاطر درکودکان .
6- متوجه ساختن کودک به دنیایی که اورا فرامی گیرد.
7- تشویق حس استقلال طلبی وخلاقیت کودک.
8- پرورش حس زیبایی شناسی در کودک .
وظایف وهدف های آموزشی وآمادگی برای یادگیری :
1- کمک به کودکان برای یادگیری نام وآدرس وشماره تلفن واسامی اطرافیان.
2- آموزش رنگها، اندازه ها، اشکال، مکانهایی نظیر بالاوپایین واطراف.
3- آموزش شمارش اعداد وآموزش مهارتهای استفاده از کاغذ وقلم، نوشتن اعداد ساده، وشناختن حروف وصداها وبخشهای کلمات (این هدفها اساساً‌مربوط به سن شش سالگی است ).
4- آموزش مهارتهای حرکتی ظرفیت واستفاده ازعضلات کوچک .
5- تسهیل آمادگی هایی که موفقیت در مدرسه نظیر فراخنای

توجه انتظارکشیدن تا پایان انجام یک کار، آرام وقرارگرفتن روی صندلی وکنترل احساسات را امکان پذیرمی کند.
بررسی نگرش والدین ، مربیان ودانشجویان درمورد ضرورت آموزش پیش ازدبستان
اکنون آموزش و پرورش در دوران کودکی دارای هویت و دستخوش تحول شده است و در مجامع علمی و بین المللی از وجه و منزلت برخوردار شده است و

به وسیله انجمن های بین المللی و ملی به عنوان حوزه و رشته ا ی جدا و مشخص و گاه قابل تفکیک از آموزش و پرورش ابتدایی شناخته شده است. از نظر مقصود و اهداف از وضوح کامل برخوردار شده و تعریف بسیار روشنی از خود دارد و به عنوان “خدماتی که برای کودکان از هنگام تولد تا سن هشت و گاه نه سالگی در برنامه های نیمه وقت و تمام وقت در مراکز تربیتی، مؤسسات، کودکستان ها و مدارس مقدماتی و غیره اختصاص دارد”، تعریف شده است (N, A.E Y.C 1982).
بر اساس آمارهای بین المللی از سال 1991 در بعضی کشورها تقریباً همه کودکان قبل از ورود به مدارس ابتدایی، دراین مراکز تربیتی حضور می یابند.حضور 72% از پنج ساله ها در کودکستان ها و46% از چهارساله ها همراه با متجاوز از 27% از سه ساله ها در مهدهای کودک ، نمونه بارز نگرش ارزشمند نسبت به این دوره در سرنوشت تربیتی کودکان این جوامع است. در کشور ژاپن، کودکان قبل از ورود به مدارس ابتدایی، در کلاس های آمادگی و ی

ا کودکستان ها حضور می یابندو در حال حاضر 90% کودکان 5 ساله در این گونه مراکز تربیتی که 60% آن توسط بخش خصوصی اداره می شود، از ثمرات کوتاه و دراز مدت و پردوام آموزش های این دوره بهره مند هستند (آقازاده،1373).

همچنین بر اساس آمار در نوزده کشور آمریکای لاتین ، سهم کودکان سه تا پنج ساله ثبت نام شده در برنامه های پیش دبستانی از سال 1980 میلادی تا سال 1989 از 18% به 24% افزایش یافته است که به طور دقیق این رقم گسترش 83% را نشان می دهد. بر اساس ساله بلژیکی، 95% کودکان زیر شش سال دانمارکی و92% کودکان 5 تا شش ساله آمریکایی در انواع مختلف مراکز پیش دبستانی شرکت دارند. تحقیقات مقایسه ا ی در مورد افرادی که از آموزش های پیش دبستانی برخوردار شده اند، با کودکانی که از این خدمات بهره نگرفته اند، در همه حال به سود گروه آموزش دیده بوده است. از جمله این که “هزینه ها و خدمات بعدی مورد نیاز برای گروه آموزش ندیده از نظر افت تحصیلی و نیاز به کلاس های تقویتی، حدود هفت برابر گروه آموزش دیده بوده است” (کاترون و آلن، ص258).
یافته های پایان نامه های کارشناسی ارشد به راهنمایی نگارنده (نوروززاده، رضا 1373ومحمد نژاد، آتیه 1374) نیز، مؤید اثرات ارزنده آموزش های دوره پیش از دبستان در موفقیت های تحصیلی کلاس های سوم، چهارم و پنجم و دروس اساسی و پایه مانند فارسی، علوم و ریاضی دانش آموزان کشورمان بوده است.
بایدها و نبایدها در ساختار کلی نظام آموزش و پرورش پیش از دبستان از جهت هدف ها، روش، محتوا، نیروی انسانی و ارزشیابی مورد نظر قرار گرفته است.
بررسی بدفهمی ها درباره آموزش و پرورش پیش از دب

ستان و قابلیت های کودکان، چه هست و چه نیست ؟ و این که، آموزش و پرورش دوره پیش از دبستان چه هست و چه نیست؟ در جدول شماره 1 آمده است.
جدول شماره 1- بررسی بدفهمی های آموزش و پرورش پیش از دبستان و قابلیت های کودکان در این دوره

چه نیست چه هست
آموزش و پرورش در این دوره لله گی نیست و مربی لله نیست و هرکس بدون شناخت کودکان نمی تواند با آنها کار سودمند و ارزشمند انجام دهد. آموزش و پرورش کودکان در این دوره به وجود مربیان و افراد آگاه و علاقه مند و پر انرژی وابسته است و یکی از شاخص های مهم در ارزش گذاری قابلیت های این مراکز تربیتی، وجود افراد با تجربه و متخصص در کار با کودکان این دوره است.
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ای“معلم-محور”که ازرویکردکلاس های رسمی پیروی می کند ، نیست. آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، بیشتر “کودک- محور” است که از رویکرد بازی و فعالیت پیروی می کند.
آموزش و پرورش در دوران کودکی، برنامه ای نیست که لزوماً بر پیشرفت تحصیلی و رشد شناختی متمرکز باشد. آموزش و پرورش در این دوره بر رشد کلی و همه جانبه کودک متمرکز است.
آموزش و پرورش در این دوره، یک برنامه “موضوع- محور” برای تدریس خواندن ، نوشتن و حساب کردن نیست. آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی برنامه ا ی است که محیط باز، برانگیزاننده و محرکی را برای رشد ذهنی، گفتاری، اجتماعی و جسمی کودکان تدارک می بیند.
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی برنامه ا ی نیست که گوش دادن و یادگیری غیر فعال را از طریق تکرار شفاهی در کودکان مورد تأیید قرار دهد. آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ا ی است که تعامل با محیط، مشارکت فعال در فعالیت های گروهی و توانایی حل مسائل خلاق را در کودکان تقویت می کند.
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ا ی نیست که خواندن، نوشتن و حساب کردن را به طور رسمی آموزش دهد و با برنامه های دبستان نیز، تداخل ندارد. برنامه ا ی است که مبنایی برای رشد خواندن، نوشتن وحساب کردن به وجود می آورد وبطور غیر رسمی مفاهیم پایه را در ذهن کودکان شکل می دهد.
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ا ی نازل تر وازنظر عملکرد پایین تراز آموزش های دوره ابتدایی ومدرسه ا ی نیست . برنامه ا ی است که کودکان را برای دوران ابتدایی ومقدماتی آماده می کند وبرای موفقیت های مدرسه ا ی حیاتی است .
آموزش و پرورش در دوران اولیه کودکی، برنامه ا ی سخت وغیرقابل انعطاف نیست که برزمان بندی درسی ودوره های ثابت یادگیری تکیه کند. برنامه ا ی است که برطراحی، زمانبندی ونظم تکیه دارد ولی درعین حال نسبت به نیازهای کودکان، انعطاف پذیر است.

برنامه ریزی درسی در مراکز آموزش وپرورش پیش دبستانی
هدف کلی :
مدیر مرکز پیش دبستانی با برنامه ریزی سالانه وهفتگی در مؤسسات مذکور آشنا می گردد.
درمهد کودک برای رسیدن به هدفهای آموزشی وپرور

شی وهمچنین پرستاری کودکان در مراکز آموزش قبل از دبستان نیاز به برنامه می باشد که مدیران موسسات مذکور در دوحیطه دراز مدت وکوتاه مدت این کار برنامه ریزی را انجام می دهد.
الف) برنامه ریزی دراز مدت: ممکن است در مهد کودک هدفهای دراز مدت در نظر گرفت که مجموع هدفها بتواند راهنمای فعالیت های آموزشی پرورشی باشد ومربیان در پایان برنامه درازمدت بتوانند موفقیت های برنامه را ارزیابی کنند این مدت ممکن است تا 5 سال نیز برسد ولی کمتر اتفاق می افتد که کودکی در این مدت طولانی در مهدکودک توقف داشته باشد تا بتوان کل برنامه را درباره او اجرا کرد و نتیجه را بررسی نمود بنابراین ترجیحاً برنامه های درازمدت تا یک سال قابل قبول می باشد.
ب) برنامه ریزی کوتاه مدت: در نظام آموزشی کشور ما مدیران مدارس وظیفه دارند برنامه آموزشی را برای مدت یک هفته تهیه و تنظیم کنند و این برنامه بر اساس ساعات کار هفتگی مدارس خواهد بود که از طرف وزارت آموزش و پرورش ابلاغ شده است. در تنظیم برنامه هفتگی که معمولاً به صورت تکراری در یکسال تحصیلی اجرا می گردد. مدیران سعی دارند با همکاری مربیان و معلمان برنامه را طوری تهیه و تنظیم کنند که تمام موارد درسی در آن رعایت شود.
فعالیت های آموزشی در مراکز پیش دبستانی
در مهدکودک ها اوقات روز برای انجام فعالیت های مختلف تقسیم شده اند فعالیت ها در یک زمان شروع و در پایان زمان تعیین شده خاتمه پیدا نمی کنند و مربی باید برنامه خود را برای گروهی از فعالیت ها طراحی کند یعنی هر جلسه کلاس درس را به بخش هایی تقسیم کند. و به کودکان فرصت دهد با در اختیار داشتن فضای لازم و مواد ابزار خاص فعالیت های پیش بینی شده را یکی پس از دیگری انجام دهند. البته ممکن است این برنامه ریزی ها با کمک مدیر مؤسسه آموزشی به نحو مطلوب طراحی و اجرا گردد اما مربیان همیشه علاقه دارند نتیجه کار را بررسی کنند و مطمئن باشد فعالیت های کودکان ثمربخش بوده است لذا امکان ارزیابی از برنامه ها و گاهی تحویل برنامه ها در کلاس آموزش قبل از دبستان ضرورت پیدا می کند.

برنامه روزانه یک مهدکودک:
1- ورود کودکان به مهدکودک که معمولاً نیم ساعت طول می کشد اولین مرحله از کار مهدکودکان می باشدو زمان آن اغلب بستگی به ساعت کار مادران دارد که قبل از آن کودک خود را به مهدکودک تحویل می دهند و اغلب مهدکودک ها کلیه مربیان حاضر

هستند و هر مربی کودک مربوط به کلاس خود را تحویل می گیرد و در فرصت کوتاهی که پیش می آید با مادر یا پدر کودک که همراه او می باشد به گفتگو می پردازد و بهترین فرصتی است که بین مربی واولیا کودکان تبادل اطلاعات صورت می گیرد واطلاعات را کتباً به اولیا دهند.
2- وقتی همه کودکان در مهدکودک جمع شدند برنامه های مربوط به نظافت و بهداشت و مراقبت های شخصی و صرف صبحانه آغاز می گردد اغلب در این فعالیت ها مربیان و مسئولان مهدکودک مشترکاً فعالیت ها دارند و البته در برخی از مؤسسات آموزشی قبل از دبستان از این فرصت ها استفاده کرد و به کودکان آداب غذا خوردن رعایت بهداشت و نظایر آنها را به تدریج یاد می دهند.
انواع ساعت کار در مهدکودک : مدیران مراکز پیش دبستانی به تناسب فعالیت ها که برای کودکان تدارک می بینیم و با توجه به مدتی که کودکان را نگهداری می کنند ساعات روز را بین فعالیت هایی مختلف کودکان تقسیم بندی را می کنند در هر ساعت از روز فعالیت هایی را پیش بینی می کنند که به وسیله مربیان به مورد اجرا گذاشته می شود. معمولاً در مهدکودک سه نوع ساعت کار می توان مشاهده کرد ولی کمیت آنها بستگی به اداره کنندگان مهد دارد و به طور یکنواخت یا متد مدارس طول روز به ساعات مشخص تقسیم نشده است.
بررسی نقش و تأثیر مهدکودک ها بر روی کودکان
مامان، من کی می رم مهد؟
شاید همیشه نگران رفتن کودکاتان به مهدکودک بوده اید و اینکه روز اول چگونه او را که به شدت به شما وابسته است، ازخودتان جداکنید، شما را به فکر واداشته است. گرچه این جدایی موقت وبسیارعذاب آوراست اما باید بپذیرید که اوبه مهد کودک سپرده شود. شروع اولین روزرفتن کودکتان به مهد بسیاردردسر ومشکل آفرین است . اوتاکنون فقط به شما لحظات خود را سپری کرده است اما اینک باید با جماعتی دیگر به سرببرد وبا آنها همساز وهماهنگ شود. اوباید یادبگیرد چگونه دوستان جدیدی پیداکند، ضمن اینکه مقرراتی تازه وغیراز محیط منزل رافرا بگیرد. اما آنچه باید برآن تأکید کرد ضرورت جداشدن او ازشماست . چراکه روزی به هرحال مجبوراست پا به خانه دومش مدرسه بگذارد.
هرچند همیشه این گونه بیان شده که محیط خانه برای تربیت کودک بهتر است ، اما کودکان ازبازی های دستجمعی لذت می برند وآموزش آنان در سالهای پیش از دبستان برای اجتماعی شدن بسیارضروری است.
با توجه به ایتکه مهد کودک ها درجامعه ما به دلیل نیاز مادران شاغل به مراکزی برای نگهداری ازفرزندانشان شکل گرفت وفلسفه وجودی تأسیس وراه اندازی مهد کودک ها را رفع نیاز مادران آنهاست، به طبع ابعاد آموزشی وتربیتی این مراکز کمتر مورد توجه قرارگرفته است .
شکی نیست که گروه های بازی ومهد کودک ها دررشد وتوانایی ها ومهارت های بازی کردن کودک که احتمال دارد درخانه امکان پذیرنباشد مؤثرهستند زیرا هرقدرهم که درخانه کودک به بازی تشویق شود بازاو می داند که درخانه خودش است ودانستن همین موضوع دربازی هایش تأثیر می گذارد.
امروزه انتخاب مهد کودکی مناسب ازجمله دغدغه های خانواده هاست. مرکزی که ازهر نظر شرایط مساعدی داشته باشد وکودک را درورود به عرصه زندگی اجتماعی یاری دهد.دانستن ویژگی های سنی وروحی روانی کودکان نیز برای تنظیم برنامه های آموزشی وتربیتی بسیارمهم است . گرچه امروزه مهد کودک هایی هم هست که به دلیل عدم مدیریت صحیح وبه کارگماردن مربیان غیرمتخصص ازچنین کارآیی برخوردار نیستند.
خانم بدیعی خانه داردرباره دلایل فرستادن پسر سه س

اله اش به مهد می گوید: من عقیده دارم درمهد کودک مفاهیم وآموزش ها را مطلوب تر وبهتر به بچه ها منتقل می کنند، کاری که خود من ازعهده آن برنمی آیم، چراکه روان شناسی کودک را به شکل علمی واصولی نمی دانم .
مریم نظری نیزمی گوید: با اینکه پسر چهارساله ام را مادرم نگه می دارد اما دوست دارم اوبه مهد برودو ارتباط با بچه های دیگر را یاد بگیرد . الآن که او در خانه است اصلاً نمی تواند با بچه های دیگر ارتباط برقرار کند و حتی روش بازی کردن با کودکان دیگر را نمی داند. برخی پدرو مادرها هم رفتن به مهدکودک را در واقع گریز از زندگی آپارتمان نشینی و در یک محیط بسته زندگی کردن می دانند. آنها بر این باورند زندگی در آپارتمان های کوچک به روح و ج

سم کودکان آسیب می رساند . در این میان واکنش کودکان در زمینه رفتن به مهد متفاوت است. زهرا کشاورزی می گوید: با اینکه شاغل نیستم و مشکلی برای نگهداری پسرم ندارم ، ولی او خیلی علاقه مند است به مهدکودک برود ، حتی شب ها خواب می بیند به مهد رفته و صبح وقتی بیدار می شود می گوید چرا مرا بیدار نکردید تا به مهد بروم. اما با توجه به بالا بودن هزینه مهدها امکان این که او را به مهد بفرستیم برایمان وجود ندارد.

 دانلود پروژه مقاله اعتیاد و مواد مخدر در word دارای 17 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود پروژه مقاله اعتیاد و مواد مخدر در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود پروژه مقاله اعتیاد و مواد مخدر در word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود پروژه مقاله اعتیاد و مواد مخدر در word :

اعتیاد و مواد مخدر

برخلاف باورهای قدیمی و بر مبنای اطلاعات و دانش کنونی در مورد مغز انسان، ثابت شده است که اعتیاد یک مشکل اخلاقی و یا ضعف اراده نیست؛ بلکه نوعی بیماری ذهنی است. در این قسمت خلاصه ای از این تحقیقات علمی در رابطه با اعتیاد به مواد مخدر آورده شده است تا با مطالعه آن از چگونگی تاثیرگذاری مواد بر سلامت جسم و روح معتادان آگاه شوید.

دانش شناخت اعتیاد
مواد مخدر و مغز انسان
اعتیاد و سلامت انسان

در این قسمت کتابچه ” دانش شناخت اعتیاد -مواد مخدر، مغز و رفتار” که در سال 2007 میلادی از سوی موسسه ملی تحقیقات مصرف مواد مخدر – بخشی از وزارت بهداشت و خدمات انسانی آمریکا – منتشر شده، به صورت خلاصه ارائه شده است.
دانش شناخت اعتیاد
چگونه علم انقلابی در شناخت ما از اعتیاد به وجود آورده است
در طول بخش عمده ای از قرن گذشته، دانشمندان و پژوهشگرانی که درباره اعتیاد به مواد مخدر مطالعه می کردند همواره با برداشت های غلط و نادرستی درباره ماهیت اعتیاد دست به گریبان بوده اند. زمانی که در دهه 1930 میلادی دانشمندان مطالعات عملی درباره رفتار های ناشی از اعتیاد راآغاز کردند،

معتادان به عنوان افرادی بی بند و بار بوده و بدون اراده به شمار می آمدند. همین نگرش به فرد معتاد باعث شده بود تا برداشت و واکنش جامعه نسبت به اعتیاد نیز تحت تاثیر قرار گرفته و اعتیاد به عنوان یک نقص اخلاقی و نه به عنوان یک بیماری شناخته شود. همچنین چنین نگرشی باعث می شد تا به جای اتخاذ تدابیری برای پیشگیری و درمان این بیماری، بر

اتخاذ تدابیر تنبیهی تاکید شود. خوشبختانه امروزه در پرتو پیشرفت های شگرف علمی، شناخت و واکنش ما نسبت به مصرف مواد مخدر در مقایسه با گذشته کاملاً تغییر کرده است. یافته های خیره کننده درباره مغز انسان دیدگاه و درک ما از اعتیاد به مواد مخدر را کاملا دگرگون ساخته و سبب شده است تا در برابر این مشکل رفتارهایی موثرتر و سازنده تر از خود نشان دهیم.

با توجه به یافته های علمی، اکنون ما می دانیم که اعتیاد از جمله بیماری هایی است که هم عملکرد مغز انسان و هم رفتار او را تحت تاثیر قرار می دهد. ما به بسیاری از عوامل زیستی (بیولوژیک) و محیطی موثر در بیماری اعتیاد پی برده ایم و اکنون در مرحله جستجو برای یافتن تغییرات ژنتیکی هستیم که در ایجاد، پیشرفت، و حادتر شدن بیماری اعتیاد ایفای نقش می کنند. دانشمندان تلاش می کنند تا با بهره گیری از یافته های جدید روش های موثری را برای پیشگیری و درمان این بیماری پیدا کرده و بتوانند میزان مصائب و مشکلاتی که مصرف مواد مخدر برای معتادان، خانواده آنها و جامعه ایجاد می کنند را کاهش دهند.

با وجود چنین پیشرفت هائی، هنوز هم بسیاری از مردم نمی دانند که چرا افراد به مواد مخدر معتاد می شوند یا این که مصرف مواد مخدر چه تاثیری بر روی مغز معتادان می گذارد که آنها مجبور به مصرف معتادگونه مواد مخدر می شوند. هدف از انتشار این کتابچه پاسخ دادن به پرسش هائی در این زمینه و ارائه اطلاعات علمی درباره بیماری اعتیاد از جمله برخی از پی آمدهای زیانبار مصرف مواد مخدر و رویکردهای اولیه ای است که برای پیشگیری و مداوای این بیماری ارائه شده اند. در

موسسه ملی تحقیقات مصرف مواد مخدر، ما بر این باوریم که آگاهی بیشتر در باره مسائل و نکات اولیه مربوط به بیماری اعتیاد افراد را قادر خواهد ساخت تا درباره زندگی خود تصمیم آگاهانه تری بگیرند، سیاست ها و برنامه هایی علمی برای کاستن از میزان مصرف مخدر و شمار معتادان در جوامع اتخاذ شود، و در نهایت از تحقیقات علمی که در زمینه مقابله با اعتیاد صورت می گیرد حمایت بیشتری به عمل آید. ” دکتر نورا د. ولکو مدیر موسسه ملی تحقیقات مصرف مواد مخدر “

اعتیاد به مواد مخدر چیست؟
اعتیاد نوعی بیماری مغزی مزمن، پیشرونده و عود کننده است که باعث می شود با وجود پی آمدهای زیانبار مصرف مواد، فرد معتاد باز هم برای به دست آوردن یا مصرف مواد مخدر خود را به آب و آتش بزند. اعتیاد از آن جهت بیماری محسوب می شود که مصرف مواد مخدر، ساختار مغز و نحوه کارکرد و فعالیت آن را تغییر می دهد. تغییراتی که بر اثر مصرف مواد مخدر در مغز انسان به وجود می آید ممکن است پایدار و بلند مدت باشد و به ایجاد رفتارهایی زیانبار در کسانی که مواد مخدر مصرف می کنند منجر شود.

اعتیاد کاملا شبیه به سایر بیماری های مزمن همچون بیماری قلبی است. چراکه در هر دوی این بیماری هافعالیت عادی و سالم یکی از اندام های بدن مختل شده و پی آمدهای زیانباری به همراه می آورد. باید توجه داشت که این بیماری ها قابل پیشگیری و قابل درمان هستند، ولی چنانچه اقدامی در مورد آنها صورت نگیرد تا پایان عمر ادامه پیدا خواهند کرد.

چرا افراد مواد مخدر مصرف می کنند؟
افراد به دلایل مختلفی به مصرف مواد مخدر روی می آورند:
1) برای اینکه احساس خوبی داشته باشند – بسیاری از انواع مواد مخدر در انسان لذت فراوانی ایجاد می کنند. این احساس سرخوشی اولیه با پی آمدهای دیگری نیز همراه است که از یک ماده مخدر به ماده دیگر تفاوت می کند. برای مثال ماده مخدر تحریک کننده ای چون کوکائین علاوه بر سرخوشی و نشئگی، با احساس قدرت، اعتماد به نفس و انرژی بیشتر همراه است. در مقابل، ماده مخدر افیونی ماننده هروئین، پس از سرخوشی و نشئگی، حالت خلسه و رضایت خاطر برای فرد ایجاد می کند.

2) برای داشتن احساس بهتر – برخی از افرادی که از نگرانی های اجتماعی، ناهنجاری های اضطراب آور و افسردگی رنج می برند برای کاستن از میزان اضطراب خود به مصرف مواد مخدر روی می آورند. اضطراب نقش مهمی در آغاز کردن و ادامه دادن مصرف، یا روی آوردن دوباره بیماران در حال بهبودی به مواد مخدر ایفا می کند.
3) بهتر انجام دادن کارها – فشار فراوانی که برخی از افراد برای تقویت توان جسمی یا فکری خود احساس می کنند می تواند به تجربه کردن اولیه نوبت مصرف و سپس تداوم یافتن آن منجر شود.

4) کنجاوی و مشاهده مصرف کردن دیگران – نوجوانان بیش از گروهای سنی دیگر آسیب پذیر هستند چراکه نفوذ شدید همشاگردی ها و همقطاران باعث می شود که آنها نیز رفتارهای هیجان انگیز و جسارت آمیزی از خود نشان داده و مثلا برای حفظ آبرو و اعتبار خود در بین آنها دست به مصرف مواد مخدر بزنند.

اگر مصرف مواد مخدر باعث می شود تا افراد احساس خوبی داشته باشند و کارها را بهتر انجام دهند در آن صورت مصرف مواد مخدر چه اشکالی دارد؟
در ابتدا ممکن است مردم تنها به آنچه که تاثیر مثبت مواد مخدر محسوب می شود توجه نشان دهند. آنها در عین حال ممکن است چنین تصور کنند که می توانند مصرف مواد مخدر خود را تحت کنترل داشته باشند، اما واقعیت این است که مواد مخدر به سرعت زندگی آنها را تحت کنترل خود در می آورد. توجه داشته باشید فردی که از روی تفنن و در حضور جمع به خوردن مشروبات الکلی می پردازد، ممکن است بر اثر زیاده روی به شدت مست شود و با نشستن در پشت فرمان خودرو، رانندگی که فعالیتی لذت بخش است را برای خود و دیگران به یک فاجعه تبدیل کند. چنانچه مصرف مواد مخدر برای مدتی طولانی ادامه پیدا کند، فعالیتی که از روی تفنن و لذت جوئی آغاز شده است دیگر سرخوشی و لذت قبلی را در فردایجاد نخواهد کرد و وی صرفا برای اینکه حالت عادی خود را حفظ کند به مصرف مواد مخدر نیاز خواهد داشت. مصرف کنندگان مواد مخدر به نقطه ای می رسند که علیرغم آگاهی از مشکلات عظیمی که مصرف مواد مخدر برای آنها، اعضای خانواده و اطرافیانشان ایجاد کرده است دیگر نمی توانند از مصرف این گونه مواد دست بردارند و همواره در پی تهیه کردن و مصرف مواد هستند. برخی از افراد ممکن است حتی از همان اوایل روی آوردن به مصرف مواد مخدر، مقدار و دفعات مصرف خود را افزایش دهند.

آیا تداوم مصرف مواد مخدر کاری است که از روی میل انجام می شود؟
نخستین تصمیمی که برای مصرف مواد مخدر گرفته می شود اغلب حالت داوطلبانه داشته و از روی میل و اراده است. اما وقتی که مصرف مواد مخدر طولانی و گریز ناپذیر می شود، شخص معتاد دیگر نمی تواند مصرف مواد را به راحتی کنترل کند. تصاویر گرفته شده از مغز افراد معتاد نشان می دهد که قسمت هائی از مغز که نقش مهمی در تصمیم گیری، قضاوت، یادگیری، حافظه و کنترل رفتار دارند در این افراد تغییر فیزیکی پیدا کرده اند. هفت دانشمند در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده اند که این تغییرات چگونگی عملکرد و کارکرد مغز را تحت تاثیر قرار داده و عامل بروز رفتارهای ویرانگر و غیر قابل کنترلی از سوی افراد معتاد می شود.

چرا برخی از افراد به مواد مخدر معتاد می شوند و برخی دیگر نمی شوند؟
همانند سایر بیماری ها، میزان آسیب پذیری افراد مختلف در برابر بیماری اعتیاد نیز تفاوت دارد. در مجموع هر چه عوامل آسیب پذیری در فرد زیاد تر باشد امکان اینکه وی با مصرف مواد مخدر به این گونه مواد معتاد شود بیشتر خواهد بود. عوامل دفاعی سبب می شود تا میزان خطر و آسیب پذیری فرد در مقابل اعتیاد کاهش پیدا کند.

چه عواملی باعث می شوند تا یک فرد معتاد شود؟
هیچ عاملی به تنهائی باعث معتاد شدن فرد نمی شود. ساختار بیولوژپک بدن فرد می تواند به گونه ای باشد که احتمال اعتیاد وی را بالا ببرد. حتی عواملی چون جنسیت، قومیت، مرحله بلوغ فکری، محیط اجتماعی اطراف (برای مثال وضعیت خانه ، مدرسه و محله) نیز می توانند در معتاد شدن فرد دخیل و سهیم باشند.

چه عوامل بیولوژیکی خطر اعتیاد را افزایش می دهد؟
دانشمندان بر این باورند که عوامل ژنتیکی بین 40 تا 60 درصد در آسیب پذیری فرد در برابر اعتیاد دخیل هستند. نوجوانان و افرادی که از ناهنجاری های روانی رنج می برند بیش از دیگران با خطر اعتیاد روبرو هستند.

کدام عوامل محیطی در افزایش خطر ابتلا به اعتیاد سهیم هستند؟
خانه و خانواده – محیط خانه معمولا بیش از هر عامل دیگری بر چگونگی شکل گیری شخصیت کودک تاثیر می گذارد. والدین یا پدر بزرگ ها و مادر بزرگ هائی که مواد مخدر مصرف می کنند یا فعالیت های تبهکارانه دارند می توانند مشوقی برای روی آوردن فرزندان یا نوه های خود به مواد مخدر باشند.
دوستان و مدرسه – در دوران نوجوانی، دوستان و آشنایان بیش از هر کس دیگری افراد را تحت تاثیر قرار می دهند. دوستانی که مواد مخدر مصرف می کنند می توانند حتی نوجوانانی که هیچ عامل خاصی برای افزایش ضریب ابتلای آنها به بیماری اعتیاد وجود ندارد را تحریک کنند تا فرد را برای نخستین بار مواد مخدر را تجربه کند. شکست و ناکامی در تحصیلات دانشگاهی یا مهارت های اندک اجتماعی نیز می تواند کودک و نوجوان را با خطر مصرف مواد مخدر روبرو کند.

چه عوامل دیگری باعث می شوند تا احتمال اعتیاد به مواد مخدر افزایش پیدا کند؟
1- مصرف زدود هنگام مواد مخدر – گرچه مصرف مواد مخدر در هر سنی می تواند به اعتیاد منجر شود اما تحقیقات نشان می دهد که هر چه سن فرد هنگام آغاز مصرف مواد مخدر پائین تر باشد امکان ادامه دادن مصرف و تبدیل شدن وی به معتاد مزمن بیشتر خواهد بود. مصرف مواد مخدر در سنین پائین، آسیب دیدگی مغز بر اثر اعتیاد را به خوبی نشان دهد. ممکن است مجموعه ای از عوامل اولیه بیولوژیک و آسیب پذیری اجتماعی از جمله استعداد ژنتیکی، بیماری روانی، روابط متزلزل و نابسامان خانوادگی و قرار گرفتن در معرض سوء استفاده جنسی به آغاز زودهنگام مصرف مواد مخدر از سوی افراد منجر شود. با وجود این، نمی توان این نکته را انکار کرد که مصرف مواد مخدر در سنین پائین می تواند مشکلات فراوانی در پی داشته باشد که در میان آنها می توان به تداوم مصرف و اعتیاد به مواد مخدر اشاره کرد.
2- شکل و چگونگی مصرف مواد مخدر – کشیدن مواد مخدر یا تزریق مستقیم آن به جریان خون، اعتیاد آور بودن ماده مخدر را افزایش می دهد. کشیدن مواد مخدر یا تزریق آن به رگ سبب می شود تا ماده مخدر ظرف چند ثانیه به مغز رسیده و احساس سرخوشی و لذت فراوانی ایجاد کند. اما این حالت سرخوشی و نشئگی شدید چند دقیقه ای بیشتر دوام نمی آورد و فرد پس از مدت کوتاهی مجددا به حالت عادی خود باز می گردد. این حالت در واقع عکس حالت نشئگی است و خماری نام دارد. دانشمندان اعتقاد دارند که خماری سبب می شود افراد برای تکرار تجربه نشئگی و سرخوشی، مصرف مواد مخدر را تکرار کنند. مغز انسان تا دوران بلوغ به طور دائم در حال رشد می باشد و در دوران نوجوانی نیز تغییرات چشمگیری در آن ایجاد می شود. یکی از قسمت های مغز انسان که در دوران نوجوانی نیز همچنان به رشد خود ادامه می دهد ناحیه جلوی مغز است. این قسمت از مغز انسان را قادر می سازد تا وضعیت خود را ارزیابی کرده و تصمیمات منطقی بگیرد و در ضمن احساسات و خواسته های خود را نیز کنترل کند. از آنجا که این قسمت از مغز یک نوجوان همچنان در حال شکل گیری است، اینکه آنها در معرض خطر تصمیم گیری های نادرست همچون تجربه کردن مواد مخدر و سپس ادامه دادن مصرف آن قرار بگیرند محتمل است. در دورانی که مغز انسان در حال شکل گیری و رشد است مصرف مواد مخدر می تواند تاثیری عمیق و پایداری بر مغز بگذارد.

مواد مخدر و مغز
تشریح مغز انسان
مغز پیچیده ترین عضو بدن انسان است. این توده خاکستری رنگ که حدود یک و نیم کیلو وزن دارد در واقع کانون همه فعالیت های انسان است. برای رانندگی کردن، لذت بردن از غذا، نفس کشیدن، خلق یک شاهکار هنری و لذت بردن از فعالیت های روز مره و هر فعالیت دیگری این مغز انسان است که فرمان می دهد. به طور خلاصه مغز انسان عملکرد و فعالیت بدن انسان را تنظیم می کند، اعمال انجام شده را ارزیابی کرده و واکنش نشان می دهد، و افکار و احساسات وی را شکل دهد. مغز از قسمت های مختلفی تشکیل شده است و همه آنها همراه با یکدیگر و همانند یک تیم یا گروه کار می کنند. هر یک از قسمت های مغز مسئول هماهنگ ساختن و انجام اقدامات خاصی هستند. مصرف مواد مخدر می تواند قسمت های مهمی از مغز انسان که برای سامان دادن به زندگی روزمره ضروری است را تحت تاثیر قرار داده و سبب شود تا فرد بدون آنکه اراده ای از خود داشته باشد به مصرف مواد مخدر ادامه دهد و سرانجام معتاد شود.

1- ریشه نخاع – فعالیت های اصلی و حیاتی بدن انسان همچون تنظیم ضربان قلب، تنفس و خواب را کنترل می کند.
2- سیستم لیمبیک – قسمت لذت جوئی مربوط به مغز را کنترل می کند. این قسمت قسمت های مختلف مغز که سبب می شوند تا ما احساس لذت کنیم را کنترل می کند. احساس لذت سبب می شود تا ما توانائی خود برای تکرار برخی از رفتارها همانند غذا خوردن را که برای دامه حیات ما نقشی اساسی دارند تنظیم کنیم. این قسمت از مغز هنگام انجام این گونه اقدامات و همچنین مصرف مواد مخدر فعال می شود. قسمت لیمبیک مغز در عین حال مسئول ارزیابی ما از احساسات مثبت و منفی است و همین قسمت است که خاصیت روان گردان بودن بسیاری از مواد مخدر را نشان می دهد.

3- کورتکس یا قشر مغز– این قسمت از مغز به بخش های مختلفی تقسیم شده است و هر قسمت نوع خاصی از فعالیت های انسان را کنترل می کند. بخش های مختلف کورتکس مغز اطلاعات دریافتی از حس های مختلف را دریافت و آنها را پردازش می کنند و ما را قادر می سازند تا ببینیم، بشنویم، طعم های مختلف را تشخیص دهیم و احساس داشته باشیم. قسمت جلوی کورتکس یا قسمت جلوی مغز، مرکز تفکر و اندیشه است. این قسمت ما را قادر می سازد تا فکر کنیم و برای مشکلات راه حل پیدا کنیم و تصمیم بگیریم.

مغز چگونه ارتباط برقرار می کند؟
مغز در واقع یک مرکز ارتباطی است که از میلیارد ها عصب و سلول های عصبی تشکیل شده است. شبکه هائی از نورون ها اطلاعات را در قسمت های مختلف مغز از جمله نخاع و سیستم های عصبی جانبی از نقطه ای به نقطه دیگر منتقل می کنند. این شبکه ها هر آنچه که ما احساس می کنیم یا درباره آن فکر می کنیم و انجام می دهیم را کنترل و هماهنگ می کنند.
از نورون تا نورون – هر سلول عصبی مغز اطلاعاتی را به شکل حرکات الکتریکی دریافت و ارسال می کند. زمانی که یکی از سلول ها یک رشته از پیام ها را دریافت می کند آنها را به نورون های دیگر منتقل می سازند.
فرستنده های نورونی – پیام رسان های شیمیائی مغزپیام ها بین نورون ها به وسیله عناصر شیمیائی که فرستنده های نورونی نامیده می شوند از نورونی به نورون دیگر انتقال می یابند.

دریافت کنندگان – دریافت کنندگان عناصر شیمیائی مغز: نورون های فرستند به قسمت های خاصی از سلول های دریافت کننده که گیرنده نامیده می شوند می چسبند. فرستند و گیرنده نورونی همانند قفل و کلید عمل می کنند؛ نوعی مکانیزم و ساز و کار خاص و جالبی که باعث می شود تا هر گیرنده ای پیام مناسب را تنها پس از برقراری ارتباط با نورون فرستنده متناسب، به سلول های دیگر منتقل کند.

حامل ها و فعالیت شیمیائی مغز – به گردش درآورنده ها: به گردش درآورنده ها در سلول هائی قرار گرفته اند که فرستنده های نورونی تولید می کنند و حمل کننده ها این فرستنده های نورونی را به گردش درمی آورند (برای مثال، آنها را به همان سلولی که ایجادشان کرده است باز می گردانند) و به این ترتیب علائم را بین نورون های پس و پیش می برند. برای ارسال یک پیام، سلول مغزی یک ماده شیمیائی که همان فرستنده نورون است در فضای موجود بین دو سلول که سیناپس نامیده می شود ایجاد می کند. نورون فرستنده از سیناپس عبور کرده و به پروتئین ( گیرنده) در سلول دریافت کننده مغز می چسبد. این کار سبب می شود تا در سلول گیرنده مغز تغییراتی ایجاد شود و پیام منتقل گردد.

مواد مخدر چگونه بر مغز تاثیر می گذارد؟
مواد مخدر موادی شیمیائی هستند که پس از مصرف وارد سیستم ارتباطی مغز شده و فرایند عادی ارسال، دریافت و پردازش اطلاعات از سوی سلول های عصبی را مختل می کنند. ساختار شیمیائی برخی از مواد مخدر از جمله ماریجوانا و هروئین شبیه نورون های فرستنده طبیعی مغز است و در نتیجه نورون ها را تحریک می کند. شباهت ساختار شیمیائی این گونه مواد مخدر به نورون های فرستنده طبیعی سبب می شود تا سلول های گیرنده مغز فریب خورده و اجازه دهند تا مواد مخدر وارد سلول های عصبی شده و آنها را تحریک کنند. گرچه ساختار شیمیائی این گونه مواد مخدر شبیه ساختار مواد شیمیائی مغز است اما سلول های عصبی مغز را به طور طبیعی تحریک و فعال نمی کنند و سبب می شوند تا پیام های غیر عادی در شبکه عصبی مغز جریان پیدا کنند.
برخی دیگر از مواد مخدر همچون امفتامین و کوکائین باعث می شوند تا سلول های عصبی مغز به مقدار بسیار زیادی نورون های فرستنده طبیعی ایجاد کند یا از گردش عادی این مواد شیمیائی در مغز جلوگیری می کنند. ایجاد چنین اختلالی سبب می شود تا یک پیام بسیار قوی در مغز ایجاد شده و کانال های ارتباطی مغز مختل شود. تفاوت میان طنین پیام طبیعی و پیامی که بر اثر مصرف این گونه مواد مخدر در مغز ایجاد می شوند شبیه تفاوت میان سخنانی است که کسی در گوش شما زمزمه کند و صدائی که با فریاد کشیدن در برابر میکروفون ایجاد می شود.

مواد مخدر چگونه در مغز انسان احساس سرخوشی و نشئگی ایجاد می کنند؟
بیشتر انواع مواد مخدر به طور مستقیم یا غیر مستقیم سیستم با سرازیر کردن مقادیر زیادی از دوپامین، مدار احساس لذت در مغز را هدف قرار می دهند. دوپامین یک فرستنده عصبی است که در قسمت هائی از مغز که حرکات بدن انسان، احساسات، درک و شناخت، انگیزه و احساس لذت و سرخوشی را تنظیم می کند وجود دارد. تحریک شدن بیش از اندازه این سیستم باعث می شود که از رفتارهای عادی خود احساس لذت کنیم. حالت های سرخوشی و نشئگی که مصرف کنندگان مواد مخدر خواستار آن هستند به این ترتیب در مغز آنها ایجاد شده و به آنها یاد می دهد تا مصرف مواد مخدر را تکرار کنند.

تحریک شدن مدار لذت مغز چگونه به ما می آموزد که به مصرف مواد مخدر ادامه دهیم؟
مغز ما به گونه ای تنظیم شده است که باعث می شود فعالیت هایی که برای ادامه زندگی ضروری هستند را با پیوند دادن به فعالیت هائی که از انجام آنها احساس رضایت خاطر یا سرخوشی می کنیم تکرار کنیم. برای مثال هنگامی که گرسنگی و تشنگی خود را رفع می کنیم، و یا خودمان را از یک خطر احتمالی دور می کنیم، نوعی احساس لذت و رضایت در ما ایجاد می کند تا ناخودآگاه ما را به انجام چنین کارهایی ترغیب کند. هر زمان که این مدار احساس رضایت و سرخوشی تحریک و فعال می شود مغز متوجه می شود که رویداد مهمی در حال رخ دادن است که باید آنرا به خاطر بسپارد و به ما یاد می دهد که بدون توجه و فکر کردن به آن، این عمل را مجددا تکرار کنیم. از آنجاکه مواد مخدر نیز همین مدار را تحریک می کنند ما نیز مصرف مواد مخدر را همانند دیگر رفتارهای ضروری تکرار می کنیم.

چرا مصرف مواد مخدر بیشتر از احساس لذت طبیعی اعتیاد آور است؟
پس از مصرف برخی از مواد مخدر، میزان دوپامینی بین 2 تا 10 برابر بیشتر از احساس رضایت خاطر و لذت طبیعی در مغز آزاد می شود. در برخی از مواقع آزاد شدن دوپامین در مغز تقریبا بلافاصله پس از آغاز مصرف مواد مخدر صورت گرفته و تاثیر آن به مراتب بیشتر از حالت سرخوشی طبیعی باقی می ماند. احساس سرخوشی و رضایت خاطری که مصرف مواد مخدر در مغز انسان ایجاد می شود به حدی زیاد است که احساس رضایت خاطر ناشی از رفتارهای طبیعی همچون خوردن و روابط جنسی در برابر آن بسیار ناچیز است. تاثیر احساس سرخوشی بسیار شدید ناشی از مصرف مواد مخدر باعث می شود تا افراد به مصرف مواد مخدر ادامه دهند. به همین علت است که برخی از دانشمندان می گویند مصرف مواد مخدر کاری است که ما به خوبی آنرا یاد می گیریم.

اگر به مصرف مواد مخدر ادامه دهید چه اختلالی در مغز شما ایجاد می شود؟

همانگونه که ما صدای رادیو را وقتی که بیش از اندازه بلند است کم می کنیم، مغز ما نیز هنگامی که با مقادیر بسیار زیاد دوپامین و دیگر نورون های فرستنده روبرو می شود، میزان دوپامین کمتری تولید می کند یا برای دریافت علائم کمتر، تعداد گیرنده ها را کاهش می دهد. به این ترتیب مقدار دوپامین ایجاد شده در مغز فردی که مواد مخدر مصرف می کند به گونه ای غیر عادی کاهش پیدا می کند و قابلیت آن برای احساس هر گونه سرخوشی و لذت دیگر به شدت کاهش می یابد. به همین

علت است که معتادان در نهایت احساس خماری، بی رمقی و افسردگی می کنند و نمی توانند از کارهائی که پیش از این از انجام آنها احساس رضایت می کردند لذت ببرند. در این مرحله است که آنها ناچار می شوند تا برای تولید دوپامین کافی و رساندن آن به حد و اندازه عادی و طبیعی نیز مواد مخدر مصرف کنند. آنها ناگزیر می شوند مقدار مصرف مواد مخدر را در مقایسه با مقداری که در ابتدا مصرف می کردند افزایش دهند تا دوپامین بیشتری در مغزشان تولید شود؛ پدیده ای که از آن به عنوان تولرانس یا بالا رفتن مقاومت بدن یاد می شود.

مصرف طولانی مدت مواد مخدر چگونه برمدارهای مغزی تاثیر می گذارند؟
می دانیم عواملی که سبب می شوند تا تلورانس ایجاد شود همان عواملی هستند که باعث ایجاد تغییرات عمیق در نورون ها و مدارهای مغز می شوند و در بلند مدت نیز سلامت جسمی مغز را به خطر می اندازند. برای مثال، گلاتامیت یکی دیگر از فرستنده های نورون است که مدار احساس لذت و سرخوشی و توان فراگیری را تحت تاثیر قرار می دهد. زمانی که میزان مطلوب گلاتامیت بر اثر مصرف مواد مخدر تغییر می کند، مغز تلاش می کند تا خود را با این تغییر هماهنگ سازد و به این

ترتیب است که قابلیت ادراک و تشخیص فرد مختل می شود. مصرف طولانی مدت مواد مخدر در عین حال می تواند سازگار شدن با سیستم های عادت یا حافظه غیرارادی را نیز تحریک کند. شرطی شدن از جمله نمونه های یادگیری است که بر اثر آن عوامل و نشانه های محیطی با تجربه مصرف مواد مخدر ارتباط پیدا کرده و باعث می شود تا در صورت قرار گرفتن در معرض این گونه علائم و نشان ها حتی بدون اینکه مواد مخدر در دسترس قرار داشته باشد، وسوسه یا ویار غیر قابل کنترلی در فرد ایجاد شود. این حالت شرطی شدن از چنان قدرتی برخوردار است که می تواند حتی سال ها پس از قطع مصرف مواد مخدر بازهم در شخص ایجاد شده و وی را به مصرف مجدد مواد ترغیب کند.

مصرف مواد مخدر چه تغییرات دیگری در مغز ایجاد می کند؟
مصرف طولانی مدت مواد مخدر چگونگی ارتباط ساختار های مهم مغز با یکدیگر را مختل کرده و بنابراین قدرت کنترل و جلوگیری از رفتارهای ناشی از مصرف مواد را نیز از مغز سلب می کند. بعلاوه مصرف طولانی مدت مواد مخدر سبب می شود تا مقاومت و تلورانس فرد معتاد در برابر مواد مخدر افزایش پیدا کرده و به بیان دیگر به مصرف مقدار بیشتری از مواد مخدر نیاز پیدا کند. این پدیده ممکن است به اعتیاد منجر شود و باعث شود که فرد بی اراده و بی اختیار به سمت مصرف مواد مخدر کشانده شود.

اعتیاد و سلامت انسان
اعتیاد به مواد مخدر چه تاثیری بر سلامت انسان می گذارد؟
افرادی که به مواد مخدر اعتیاد دارند معمولا از یک یا چند عارضه ناشی از اعتیاد همچون ناراحتی ها ریوی، قلبی، سکته، سرطان و ناراحتی ها روانی رنج می برند. تصاویر اسکن، رادیولوژی و آزمایش خون افراد معتاد نشان می دهد که مصرف مواد مخدر همه اندام های آنها را تحت تاثیر قرار داده است. برای مثال ، مصرف دخانیات عاملی برای بروز سرطان دهان، حنجره، نای، خون، ریه، معده، پانکراس ( لوزالمعده )، کلیه ها، مثانه و دهانه رحم محسوب می شود. علاوه بر این، برخی از مواد مخدر از جمله موادی که از راه بینی مصرف می شوند به سلول های عصبی نیز آسیب های فراوانی رسانده و ممکن است باعث نابودی آنها شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص عوارض و بیماری های ناشی از مصرف مواد مخدر، لطفا به قسمت مواد مخدر و بیماری ها رجوع کنید.

آیا مواد مخدر باعث ناهنجاری های روانی می شوند یا برعکس این ناراحتی های روانی هستند که باعث اعتیاد می شوند؟
مصرف مواد مخدر و ناهنجاری های روانی در بیشتر مواقع یکدیگر را همراهی می کنند. در برخی از موارد مصرف مواد مخدر به ویژه در کسانی که از آسیب پذیری خاصی رنج می برند ممکن است ناراحتی های روانی را تشدید کند.

اعتیاد چگونه به افراد دیگر نیز صدمه وارد می کند؟
مصرف مواد مخدر افزون بر آسیب رساندن به فرد معتاد برای سلامتی دیگران نیز مشکلات زیادی ایجاد می کند. در اینجا به سه مورد از این آسیب ها اشاره می کنیم:
اثرات منفی مصرف مواد مخدر در دوران بارداری بر نوزادان و کودکان – این احتمال وجود دارد کودکانی که در معرض مواد مخدر قرار داشته اند برای برطرف ساختن برخی از نارسائی های رفتاری، تمرکز و یادگیری خود در کلاس درس، به حمایت های تحصیلی و آموزشی نیاز داشته باشند. بررسی هائی در جریان است تا معلوم شود که آیا نارسائی های ناشی از قرار گرفتن در معرض مواد مخدر تا دوران نوجوانی نیز ادامه می یابد و در این مرحله از زندگی نیز مشکلاتی در زمینه رشد و تکامل نوجوان ایجاد می کند یا خیر.
تاثیرات ناشی از قرار گرفتن در معرض دودی که از مصرف مواد مخدر ایجاد می شود – دود موسوم به دود دست دوم ناشی از مصرف دخانیات که به آن دود تنباکوی محیط گفته می شود منشاء بسیاری از عناصر و موادی است که قرار گرفتن در معرض آنها برای سلامت انسان به ویژه کودکان زیانبار است. براساس گزارش سازمان پزشکی قانونی آمریکا در سال 2006 قرار گرفتن ناخواسته در معرض دود ناشی از مصرف تنباکو توسط دیگران، خطر ابتلا به بیماری های قلبی و ریوی را بین 20 تا 30 درصد در مقایسه با کسانی که هرگز دخانیات مصرف نکرده و در معرض دود دست دوم هم قرار نگرفته اند افزایش می دهد.
افزایش احتمال ابتلا به بیماری های عفونی – تزریق مواد مخدر از جمله هروئین، کوکائین و متامفتامین عامل یک سوم از موارد ابتلا به بیماری ایدز است. در عین حال تزریق مواد مخدر عامل مهمی در ابتلا به هپاتیت نوع C محسوب می شود که نوعی بیماری مرگبار کبدی است. تنها تزریق مواد مخدر نیست که باعث شیوع بیماری های عفونی می شود بلکه مصرف هر گونه مواد مخدر به هر شکل ممکن نیز باعث مسمومیت بدن انسان، کاهش یافتن قدرت تشخیص و قضاوت انسان، و گرفتار شدن در معرض رفتارهای جنسی و در نتیجه افزایش میزان خطر پذیری می شود. همین رفتارهای مخاطره آمیز است که خود به گسترش بیماری ایدز، هپاتیت B و C، و دیگر بیماری های واگیردار جنسی منجر می شود.

 دانلود پروژه مقاله ساختمان چشم انسان در word دارای 13 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود پروژه مقاله ساختمان چشم انسان در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود پروژه مقاله ساختمان چشم انسان در word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود پروژه مقاله ساختمان چشم انسان در word :

ساختمان چشم انسان

• کلیات 0 عصب چشم
• قرنیه 0 زجاجیه
• عنبیه و مردمک 0 صلبیه
• عدسی

کلیات
برای انتخاب روش مناسب اصلاح دید اعم از عینک، کنتاکت لنز و یا روش های جراحی، بهتر است ابتدا با ساختمان و عملکرد چشم آشنا شوید. عمل اصلی چشم متمرکز کردن نور بر روی پرده شبکیه است. هنگامیکه چشم توانایی انجام این کار را نداشته باشد، نیاز به عینک یا کنتاکت لنز (لنز تماسی) پیدا خواهید کرد
. نور از طریق قرنیه که همان قسمت شفاف جلویی چشم است وارد چشم شده و پس از عبور از عدسی چشم که با دقت بیشتری نور را بر روی شبکیه متمرکز می‏کند، به پرده شبکیه می‏رسد.
پرده شبکیه که در پشت چشم واقع شده است، همانند فیلم عکاسی دوربین عمل نموده و نور را به امواج الکتریکی تبدیل می‏کند
. این امواج توسط عصب چشم به مغز هدایت می‏شود. بنابراین برای واضح دیدن، پیش از همه چیز لازم است نور بر روی شبکیه متمرکز شود. توضیح مختصری درباره قسمت‏های مختلف چشم، به درک بهتر روش‏های مختلف اصلاح دید کمک خواهد کرد.
قرنیه
قرنیه در واقع مقطعی از یک کره یا یک جسم بیضوی است که از ورای آن قسمت رنگی چشم (عنبیه) دیده می‏شود. اعمال جراحی لیزر (PRK) و لیزیک (LASIK) برای اصلاح شماره عینک، بر روی این قسمت از چشم انجام می‏گیرد.
عنبیه و مردمک
عنبه قسمت رنگی چشم است که به رنگهای مختلف مانند آبی، سبز، قهوه‏ای، عسلی و ; می‏باشد. عمل اصلی عنبیه کنترل اندازه مردمک بوده و همانند دیافراگم در دوربین عکاسی، کنترل میزان نور ورودی به داخل چشم است، بطوریکه روزها که نور محیط بیشتر است، مردمک کوچکتر و بالعکس شبها بزرگتر می‏شود.

عدسی چشم

ساختمان شفافی است که در پشت مردمک واقع شده است. عمل اصلی عدسی متمرکز نمودن دقیق نور بر روی شبکیه بویژه در هنگام مطالعه است که با تغییر شکل عدسی صورت می‏گیرد. از سن 45-40 سالگی به بعد, تغییر شکل عدسی کمتر صورت گرفته و میزان تطابق برای مطالعه کردن و کارهای نزدیک کمتر می‏گردد

عصب چشم

عصب چشم تصاویر دریافتی را بصورت امواج الکتریکی از شبکیه به مغز انتقال می‏دهد

زجاجیه

ماده ژله مانند شفافی است که محوطه داخل چشم را پر می‏کند و به چشم شکل کروی می‏دهد.
با افزایش سن تغییراتی در این ژل به وقوع می‏پیوندد که بصورت اشکال متحرکی شبیه مو, نقاط سیاه رنگ یا بال مگس (که اصطلاحا مگس ‏پران نامیده می‏شود) در میدان بینایی بنظر می‏آید و بویژه هنگام نگاه به یک زمینه یک دست و روشن بیشتر جلب توجه می‏کند.
صلبیه قسمت سفیدی چشم است که باعث استحکام و محافظت چشم میگردد.
فهرست مطالب

دود سیگار به عصب چشم صدمه مى زند
رئیس انجمن چشم پزشکی ایران گفت: دود سیگار سبب عوارض متعدد چشمی از جمله التهاب و صدمه به عصب چشم و در نهایت نابینایی می شود. دکتر هرمز شمس که…

نابینایان بینایى خود را باز مى یابند
بنا بر اظهارات محققان نابینایی افرادی که شبکیه چشم آنها آسیب دیده با استفاده از جریانات مغناطیسی قابل درمان است دانشمندان موفق به تولید جریانات مغناطیسی ای شده اند که می تواند…

خط کج و درشت نشاندهنده ضعف چشم
مصرف ویتامین آ به میزان کافی در پیشگیری از عارضه های چشمی موثر است دکتر عبداللهی متخصص بیماری های چشم و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار ایسنا بیان کرد:…

طرح ملى پیشگیرى از کاهش دید و نابینایى اجرا مى شود
وزیر بهداشت و درمان اعلام کرد: طرح ملی پیشگیری و بررسی علل اصلی کاهش دید و نابینایی در ایران ، به وسیله این وزارتخانه و حمایت سازمان های بین المللی اجرا می شود. به گزارش…

چشم مصنوعى امید تازه نابینایان
پژوهشگران ژاپنی می گویند که موفق به تولید اولین کره چشم مصنوعی جهان از طریق رشد سلولی شده اند به گفته آنها، فرآیند تولید کره چشم ممکن است به شیوه های جدیدی به درمان…

یافته هاى جدید درباره چگونگى تصویرسازى در مغز
یکی از پرسشهای اساسی در باره فرایند بینایی این است که آیا مناطق منفرد مغزی درگیر در این فرآوری ، تنها مسوول تشخیص یک شی ء هستند یا اشیای بسیاری را شناسایی می کنند. تاکنون شواهد اندکی…

نگذارید خورشید چشم هایتان را ببیند
چشم حساسترین عضو بدن است و در عین حساسیت زیاد در معرض تهدیدات محیطی فراوانی است متاسفانه بدون آن که متوجه باشیم وقتی دچار بیماری چشم می شویم که هزینه زیادی برای…

عینک آفتابى سبز یا قهوه اى به چشم نزنید
عینک های رنگی متمایل به سبز و قهوه ای به علت مختل کردن طیف رنگ ، مضر هستند. به گزارش ایسنا دکتر علی امینی ، متخصص چشم افزود: استفاده از عینکهای خاکستری دودی که…

استفاده از لنزهاى رنگى بى خطر است
استفاده از لنزهای رنگی برای پوشش لکه چشم وافراد مبتلا به کوررنگی بی خطر است دکتر امین الله نیک اقبالی جراح و متخصص بیماری های چشم در گفتگو باایسناافزود:…

درمان جدید براى بیمارى لکه سیاه
ممکن است در میان دوستان و نزدیکان خود فردی را سراغ داشته باشید که به بیماری چشمی «لکه سیاه» دچار است و نمی تواند از چشم خود بخوبی استفاده کند. در این صورت هر چه سریعتر…

دود سیگار به عصب چشم صدمه مى زند
رئیس انجمن چشم پزشکی ایران گفت: دود سیگار سبب عوارض متعدد چشمی از جمله التهاب و صدمه به عصب چشم و در نهایت نابینایی می شود. دکتر هرمز شمس که در حاشیه برپایی سیزدهمین کنگره سراسری چشم پزشکی سخن می گفت، با اعلام این مطلب افزود: دود سیگار همچنین سبب ابتلا به آب مروارید شده و بیماری های عروقی چشم و نقطه مکولا (نقطه زرد) را در افراد تشدید می کند
.وی خاطرنشان ساخت: افزایش سن، تغذیه نامناسب، بیماری قند، تماس با نورخورشید، استفاده از داروهای کورتون دار و ضربه از جمله علل ابتلا به آب مروارید است.
دکتر شمس با اشاره به اینکه آب مروارید ناشی از افزایش سن، شایع ترین نوع آب مروارید است، اضافه کرد: احتمال ابتلای افراد به کاتاراکت در سنین 65 تا 74 سالگی 50 درصد و در اشخاص بالای 75 سال 70 درصد است
.وی یادآور شد: تار شدن یا محو شدن بینایی، حساس شدن به روشنایی، کم رنگ شدن یا محو شدن رنگ ها، دید کم در شب، دوبینی یا چندبینی، افزایش دید نزدیک و تغییر مداوم شماره عینک یا لنز تماسی، از علایم بروز آب مروارید است.
گفتنی است، سیزدهیمن کنگره سراسری چشم پزشکی ایران که با هدف ارائه آخرین دستاوردها در این رشته از روز دوشنبه دهم آذر ماه در مرکز همایش های رازی تهران گشایش یافت تا روز پنج شنبه 13 آذر ماه به کار خود ادامه می دهد.در این کنگره همه روزه یک یا دو سمپوزیوم در زمینه کاتاراکت (آب مروارید). «کلوکوم» (آب سیاه)، جراحی رفراکتیو (جراحی عیوب انکساری)، جراحی شبکیه و نوروافتالمولوژی (بیماری های چشمی که مربوط به سیستم اعصاب مرکزی است) ارائه خواهد شد.
نابینایان بینایى خود را باز مى یابند
بنا بر اظهارات محققان نابینایی افرادی که شبکیه چشم آنها آسیب دیده با استفاده از جریانات مغناطیسی قابل درمان است دانشمندان موفق به تولید جریانات مغناطیسی ای شده اند که می تواند التیام بخش شبکیه های پاره شده و یا جدا شده چشم باشد شبکیه ، لایه نازک و حساس در برابر نور است که بخشی از بافت پشتی چشم را تشکیل می دهد.
که اگر این بخش به دلیل صدمه یا بیماری پاره و یا جدا شود، بینایی فرد دچار اختلال می شود و در صورت درمان نکردن ، ممکن است منجر به کوری شود. در بریتانیا هر سال 10 هزار نفر از پارگی شبکیه رنج می برند که به طور متداول برای درمان از مایع سیلیکات برای بازگرداندن شبکیه به محل اصلی خود استفاده می شود؛ لیکن محققان بر این عقیده اند که جریانات مغناطیسی برای حل این مشکل، آسانتر عمل میکنند
.آنها همچنین افزودند که این شیوه موثرتر خواهد بود؛ چرا که با این عمل ، جریان فوق به منطقه هایی از چشم راه می یابد که دسترسی مستقیم به آن ، با آهنربای خارجی بسیار مشکل است.تاکنون تمام آزمایش ها تحت شرایط آزمایشگاهی صورت گرفته است ، اما یک گروه پزشکی از موسسه ویرجینیاتچ واقع در ایالت ویرجینیا، امیدوارند که بتوانند در طول یک سال تحقیقات خود را بر روی حیوانات انجام دهند تا از نتایج آن در انسانها استفاده شود.
در این شیوه ، ذرات ریز کبالت یا اکسیددوفر با یک مایع سیلیکاتی آمیخته شده و تبدیل به یک ماده مغناطیسی خارجی می شود از آنجا که کبالت ممکن است به یک ماده سمی تبدیل شود، این گروه تحقیقاتی به جای استفاده از مواد آهنی ، ماده اکسیددوفر استفاده می کنند همچنین باید یقین حاصل کرد که این مواد سیال با گذشت زمان خاصیت مغناطیسی خود را از دست نمی دهند و بنا بر این به طور دایمی قابل استفاده خواهند بود.
مواد مغناطیسی به عنوان عایق صوتی برای ضبطهایی با کیفیت صدای بسیار خوب و نیز برای کار گذاشتن موتورها به کار گرفته می شوند جودی ریفل ، دانشمند شیمی در ویرجینیاتچ از علم نانوتکنولوژی استفاده کرد. در این فرآیند، ذرات ریز از صدم نانومتر، برابر یکصدم قطر هر رشته موی انسان از مواد مغناطیسی تهیه و در چشم استفاده می شود. او اظهار کرد: استفاده از مواد مغناطیسی در موارد دیگر پزشکی از قبیل استفاده از داروهای شیمی درمانی ، درمان تومورهای غیرقابل دسترسی تومورهای داخلی ، مغز، شش و پروستات نیز امکانپذیر است.پل سالیوان ، جراح مشاور در بیمارستان چشم پزشکی مورفیلد هشدار داد که اگر این مواد با بافتها سازگاری داشته باشند،
بیشترین مقدار سیلیکات آنها طی پدیده امولسیون تحلیل می روند که این امر اثرات مفید کار را کاهش می دهد وی افزود: هم اکنون مطالعات کوتاه مدتی بر روی تاثیر سیلیکات بر چشم صورت گرفته است در حالی که عوارض آن ممکن است در سالهای آتی بروز کند دکتر سالیوان اظهار کرد که حرکت چشم ممکن است سبب ترکیدن حبابهای مایع و تبدیل به حبابهای کوچکتر شود.
خط کج و درشت نشاندهنده ضعف چشم
مصرف ویتامین آ به میزان کافی در پیشگیری از عارضه های چشمی موثر است دکتر عبداللهی متخصص بیماری های چشم و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار ایسنا بیان کرد: دانش آموزانی که دچار ضعف عیوب انکساری آمبلیوپی یا تنبلی چشم اختلالات عصب بینایی و یا علل مادرزادی هستند
، در صورت بی توجهی والدین بتدریج چشم آنها ضعیف تر می شود و افت تحصیلی دانش آموز را به دنبال دارد وی افزود: گاهی نوشتن کلمات به صورت کج و بیش از حد درشت یکی از علتهای اساسی در تضعیف چشم کودکان است ، که باید هر چه سریعتر برای درمان آن به چشم پزشک مراجعه کنند.
وی با اشاره به تاثیر کار مداوم با رایانه تاکید کرد: بهتر است ، افراد در فواصل مختلف استراحت و با نگاه به فاصله های دور، چشم را از حالت انقباض خارج کنند و برای کار مجدد آماده شوند علی رغم باور غلط مردم مبنی بر مصرف بی رویه آب هویج و تاثیر خوب آن در چشم ، خوردن بیش از حد آن ، نیز عوارضی به دنبال دارد.
طرح ملى پیشگیرى از کاهش دید و نابینایى اجرا مى شود
وزیر بهداشت و درمان اعلام کرد: طرح ملی پیشگیری و بررسی علل اصلی کاهش دید و نابینایی در ایران ، به وسیله این وزارتخانه و حمایت سازمان های بین المللی اجرا می شود. به گزارش ایسنا، دکتر پزشکیان افزود: در حال حاضر سالانه یک برنامه غربالگری کشوری برای کودکان 3تا 6ساله و یک پیگیری کامل پزشکی در زمینه چشم و گوش صورت می گیرد.
او با بیان این که الگوی بیماری ها تغییر یافته است ، تصریح کرد: شهرنشینی ، صنعتی شدن و ماشینی شدن جوامع موجب شده است که در برابر بیماری های دنیای جدید قرار بگیریم ، برای مثال سال گذشته در ایران حدود 37هزار مرگ به دلیل آسیب دیدگی ناشی از حوادث رخ داده است.
و میزان مرگهای ناشی از بیماری های قلبی عروقی 9/13در 10هزار و یا 35درصد کل مرگها را در بر می گیرد. دکتر پزشکیان بااشاره به مشکلات بینایی جمعیت کشور، اظهار کرد: براساس طرح کشوری برای سنجش سلامت و بیماری جمعیت ، مشخص شد که حدود 4/2 تا 1/3 درصد آمبلیوپی و 25تا 28درصد عیوب انکساری در کشور وجود دارد.
همچنین بیماری های آب مروارید، گلوکوما، عیوب انکساری ، آمبلیوپی و رتینوپاتی دیابت ، مهمترین علل نابینایی و کاهش دید در ایران هستند. وی تصریح کرد: تعداد یکهزار و 420چشم پزشک و یکهزار و 230کارشناس بینایی سنجی در ایران وجود دارد، این بدان معناست که به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت ، 20چشم پزشک و 18بینایی سنج در کشور وجود دارد.

چشم مصنوعى امید تازه نابینایان
پژوهشگران ژاپنی می گویند که موفق به تولید اولین کره چشم مصنوعی جهان از طریق رشد سلولی شده اند به گفته آنها، فرآیند تولید کره چشم ممکن است به شیوه های جدیدی به درمان مشکلات چشم منجر شود.
.دانشمندان دانشگاه توکیو با آزمایش هایی که بر روی نوزاد قورباغه انجام دادند، در تلاش بودند تا راه درمان نابینایی را کشف کنند آنها سلولهایی از جنین قورباغه جدا کردند و آنها را به نوزاد قورباغه پیوند زدند.
ماکوتو آساشیما زیست شناس و رهبر گروه پژوهشگران گفت که در جریان این آزمایش ، ابتدا یک سلول در مایعی ویژه قرار داده شد و سپس به نوزاد قورباغه ای که چشم چپش درآمده بود، پیوند زده شد.یک هفته بعد، محققان تایید کردند .
که حفره چشم به اعصاب بینایی متصل شده است و هیچ نشانه ای از دفع عضو جدید دیده نشد.پروفسور آساشیما گفت که این روش ممکن است در مورد انسان هم کاربرد داشته باشد که در این صورت ، شیوه های جدیدی برای درمان مشکلات بینایی ، پایه گذاری خواهد شد دانشمندان دیگر، هنوز اهمیت این آزمایش را مورد ارزیابی قرار نداده اند.
نگذارید خورشید چشم هایتان را ببیند
چشم حساسترین عضو بدن است و در عین حساسیت زیاد در معرض تهدیدات محیطی فراوانی است متاسفانه بدون آن که متوجه باشیم وقتی دچار بیماری چشم می شویم که هزینه زیادی برای درمان آن باید بپردازیم و ممکن است مقداری از بینایی خود را نیز از دست بدهیم .
این در حالی است که بیش از70 درصد اطلاعات زندگی ما از طریق چشم دریافت می شود و اعضای دیگر فقط تا حد محدودی امکان جایگزینی چشم را دارند )مانند گوش یا حس لامسه ( به همین دلیل و برای شناخت بیشتر بیماری های شایع چشم ، گفتگویی با دکتر محمدعلی جوادی رئیس بانک چشم کشور انجام داده ایم که در پی می آید.
مهمترین بیماری های شایع چشم کدام است؟ معمولا عیوب انکساری ، بیشترین بیماری های چشم را تشکیل می دهد که این عیوب را می توان با تجویز عینک رفع کرد از دیگر بیماری های شایع چشم می توان به بلفاریت یا خارش و شوره پلکها اشاره کرد پس از این می توان به کاتاراکت یا آب مروارید اشاره کرد.
بخشی از بیماری های چشم به بیماری های مربوط به کهولت سن مربوط می شود که به اصطلاح ماکولای ناشی از سن نام دارد آب سیاه یا گلدکرم نیز از بیماری های شایع چشم است ؛ اما گاهی بر اثر ضربه ، پارگی شبکیه نیز اتفاق می افتد. اثرات سو بیماری قند یا دیابت و بالاخره کدورت های قرنیه که منجر به پیوند قرنیه می شود نیز ازجمله بیماریهای چشم است عیوب انکساری چگونه هستند و چگونه می توان آنها را تشخیص داد؟
عیوب انکساری به سه صورت تظاهر می کنند: نزدیک بینی ، دوربینی و مخلوط هر دو عیوب انکساری در بچه ها بیشتر از بزرگسالان شایع است و بیشتر هفت تا نه سال اول عمر را در بر می گیرد این مساله اهمیت زیادی دارد و باید آن را در حد واکسیناسیون جدی گرفت.
سازمان بهداشت جهانی توصیه کرده چشم اطفالسه تا چهار ساله از نظر عیوب انکساری بررسی شود و چنانچه چشم عیب انکساری دارد حتما عینک تجویز شود اگر عینک مناسب در این سنین تجویز شود این احتمال وجود دارد که به دلیل شکل گیری چشم در نه سالگی عیوب انکساری به شکل تنبلی چشم خود را نشان دهد بهترین وسیله اصلاح عیوب انکساری عینک و بعدا لنز است.
استفاده از عینک چه محدودیت هایی دارد؟ استفاده از عینک با شماره های معتدل محدودیت ندارد اما اگر شماره آن بالا رود دو مشکل به وجود می آید: نخست این که شکل ظاهری فرد به خاطر استفاده از شیشه های ضخیم ناخوشایند می شود. دوم این که سنگینی عینک ممکن است برای افراد با مشاغل خاص مانند دکترها ، ورزشکاران مشکلاتی به وجود آورد که در این صورت توصیه می شود از لنزهای تماسی استفاده شود.
لنزها به چند دسته تقسیم می شوند؟ لنزها به دو دسته نرم و سخت تقسیم می شوند که لنزهای نرم کاربرد راحتی دارند و به وسیله بیماران بهتر تحمل می شوند لنزهای سخت با وجودی که قابل تحمل کمتری دارند اما مشکلات کمتری هم به وجود می آورند .
به طور متوسط خطر عفونت در لنز نرم ده برابر لنز سخت است البته بجز دو مورد گفته شده درباره عینکهای شماره بالا ممکن است عده ای هم به حالت زیبایی نخواهند از عینک استفاده کنند این افراد برای حل قطعی مشکلشان چه باید بکنند؟ این افراد در سالهای اخیر به لیزر تمایل پیدا کرده اند عمل لیزر برای اصلاح عیوب انکساری از سال نودودو عمومیت پیدا کرده است.
آیا روش عمل با لیزر یکسان است؟ خیر در حال حاضر دو روش لیزر و لیزیک وجود دارد که در ایران و حتی شهرستان ها نیز مراکز لیزر چشم پزشکی به وجود آمده و اگر شخص مشکلی در قرنیه نداشته باشد و فشار داخل چشم وی نیز عادی باشد، می تواند از این روش استفاده کند.موفقیت این عمل چقدر است؟
باید توجه کرد که این عمل نوعی جراحی است و هر چند خیلی موفقیت آمیز است ، ولی یکی دو درصد احتمال بروز مشکل وجود دارد که این مشکلات به صورت عفونت )خیلی نادر( و اصلاح ناخواسته برمی گردد.
آیا عوارض این عمل قابل کنترل است؟ این عوارض را می توان کنترل کرد، ولی بعدها خالی از اشکال نخواهد بود مثلا التهابات قابل کنترلند ولی زمان زیادی می گیرد و به همین ترتیب هزینه زیادی به بیمار تحمیل می کنند اصلاح ناخواسته نیز مجددا قابل برگشت است چرا آب مروارید همچنان به عنوان مشکل مطرح چشم پزشکی شایع است؟
افراد مبتلا به آب مروارید به دو گروه تقسیم می شوند: اطفال و بزرگسالان اطفال عمدتا به صورت مادرزادی دچار این بیماری می شوند و عمل آن کاملا تخصصی است در بزرگسالان ، آب مروارید بتدریج با کدورت عدسی آغاز می شود ولی به طور معمول کدورت همراه با کاهش دید آب مروارید شناخته می شود.
بیماری در چه زمانی از زندگی طفل شروع می شود؟بیماری ممکن است از همان بدو تولد شروع شود و اگر شدید باشد حتی خود مادران می توانند این مشکل را در تاریکی تشخیص دهند؛ به این نحو که چشمان طفل در تاریکی درخشش خاصی پیدا می کند، اما معمول است که نوزادان بمحض تولد، به وسیله متخصص اطفال یا چشم پزشک معاینه شود آب مروارید در بزرگسالان چگونه است؟
آب مروارید در بزرگسالان اکتسابی است که ممکن است براثر ضربه یا دیابت به وجود آید اما شایع ترین علت آب مروارید در بزرگسالان ، مربوط به سن می شود که تقریبا می توان گفت تمام افراد پس از چهل پنجاه سالگی به این بیماری دچار می شوند چه موقع باید آب مروارید عمل شود؟
اگر کدورت آنقدر شدید باشد که در اعمال روزمره بیمار اختلال ایجاد کند آن وقت عمل جراحی لازم است این عمل جراحی سهل و ممتنع است یعنی عملی ساده دارد اما ضمانت آن صددرصد نیست به همین دلیل به افرادی که دید نسبتا خوبی دارند )دید نزدیک ( توصیه نمی شود آب مروارید را عمل کنند آیا این بیماری منجر به کوری نمی شود؟ این بیماری در موارد نادر که تبدیل به آب سیاه می شود، کوری به وجود خواهد آورد آیا درمان دارویی دارد؟
داروهایی وجود دارد که بنا به تبلیغ سازندگان می تواند جلوی پیشرفت بیماری را بگیرد اما به هر حال این داروها بیشتر تبلیغاتی است بیماری کهولت چشم یا نقطه زرد چیست؟ با افزایش سن ، نقطه زرد که عامل تبدیل پیامهای نوری چشم به تکانه های عصبی است پوسیده شده و از میان می رود و منجر به کاهش دید، بویژه دید نزدیک می شود، گاهی با لیزر می توان از پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد ولی معمولا درمان خیلی مناسبی برای آن وجود ندارد البته اخیرا به صورت تجربی با روش موسوم به فوتوداینامیک موفقیت هایی به دست آمده که جنبه تجربی دارد به هر حال مبتلایان به این عارضه می توانند برای مطالعه از ذره بین و چراغهای پرتوزا استفاده کنند. بیماری آب سیاه چه تفاوتی با آب مروارید دارد؟ بیماری آب سیاه یا گلوکوم بر خلاف آب مروارید، برگشت پذیر نیست البته ممکن است این بیماری به دنبال آب مروارید پیش آید، ولی می توان علل عمده آن را سن و مسائل ژنتیکی دانست.
در ایران چند درصد از مردم به این بیماری مبتلا هستند؟ آمار دقیقی در دست نیست اما حدود یک و نیم درصد افراد بالای چهل سال مستعد و دارای آب سیاه شناخته شده اند به دلیل ارثی بودن بیماری ، توصیه می شود افراد بالای چهل سال اگر سابقه بیماری در خانواده خود دارند حتما سالی یک بار با کلیه اعضای خانواده معاینه فشار داخل چشم شوند. بیماری در مراحل ابتدایی خود را نشان نمی دهد و ممکن است با پیشرفت خود قابل درمان نباشد.
چون صدمه به عصب بینایی وارد می شود آیا این بیماری قابل درمان است؟ بیماری اوایل با دارو قابل کنترل است ولی در موارد پیشرفته جراح می تواند سیر آن را کند کند. پارگی شبکیه چیست و چه موقع اتفاق می افتد؟ پارگی شبکیه ممکن است بر اثر ضربه یا خود به خودی به دلیل نازکی شبکیه باشد این اتفاق در افراد نزدیک بین بیشتر دیده می شود چون کره چشم آنها از حد معمول بزرگتر است و به همین دلیل شبکه تحت کشش قرار گرفته و ممکن است .
نازک یا پاره شود افراد نزدیک بین چون با دو خطر آب سیاه و پارکی شبکیه روبه رو هستند، باید تحت نظر پزشک معاینه شوند تا در صورت وجود سوراخ در شبکیه ، با لیزر درمان شود بیماری قند چگونه می تواند به چشم صدمه بزند؟ در صورت کنترل نشدن مقدار قند خون در مبتلایان به دیابت ، عارضه جدی چشم در انتظار آنهاست و قند بالا می تواند از سطح قرنیه تا ته چشم را گرفتار کند.
چون قند روی اعصاب تاثیر زیادی می گذارد و چشم از این مشکل در امان نخواهد بود. افرادی که در سنین پایین گرفتار دیابت شده اند، باید بیشتر مراقب باشند و افراد دیگر نیز باید بدانند که بیماری قند می تواند آب مروارید و زخم قرنیه به دنبال داشته باشد.
پیوند قرنیه به چه دلیل صورت می گیرد؟ اگر قرنیه را به شیشه خودرو تشبیه کنیم ، ممکن است کثیف و یا برعکس تمیز باشد؛ اما به دلیل شکستگی زیاد، قابل استفاده نباشد در هر دو حالت باید شیشه خودرو را عوض کرد قرنیه هم چنین است و در صورت عیب در قرنیه باید تمام لایه های قرنیه با عمل پیوند قرنیه تعویض شود.
در ایران این عمل تا چه حد عمومیت دارد؟ در هر سال حدود دو هزار پیوند قرنیه در ایران صورت می گیرد و متولی تهیه و توزیع قرنیه در کشور بانک چشم است. قرنیه بانک چشم از کجا تامین می شود؟ قرنیه یک عضو زنده است ، اما نکته مهم اینجاست که می توان آن را از جسد نیز تهیه کرد به شرطی که 5 تا6 ساعت از فوت نگذشته باشد اخیرا دیده شده که جوانان برای زیبایی از لنزهای رنگی استفاده می کنند آیا این لنزها بی خطرند؟
متاسفانه فروش این لنزها از مطب تا آرایشگاه ها رواج دارد و استفاده از آنها بسیار خطرناک است و می تواند بجز ضایعات چشمی ، باعث به وجود آمدن انگلی به نام آکانتاموا شود که در صورت گرفتار شدن افراد، درمان پرهزینه و سختی دارد.
قطره های سفیدکننده سفیدی چشم چگونه هستند؟ برخی عوامل محیطی می توانند باعث قرمزی و التهاب چشم شوند که اگر این علل چیزهایی مانند آلرژی یا آلودگی هوا باشد بهتر است برای درمان با آن کنار بیاییم و عملا به دنبال استفاده از این داروها بدون تجویز پزشک نرویم.
یک توصیه : عینک آفتابی مانند کفش است و بهتر است هنگام خروج از خانه ، همان گونه که کفش می پوشیم ، از عینک آفتابی هم استفاده کنیم ؛ چون علاوه بر محافظت از چشم در برابر نور آفتاب آن را در برابر ورود اشیای خارجی هم محافظت می کند.

عینک آفتابى سبز یا قهوه اى به چشم نزنید
عینک های رنگی متمایل به سبز و قهوه ای به علت مختل کردن طیف رنگ ، مضر هستند.
به گزارش ایسنا دکتر علی امینی ، متخصص چشم افزود: استفاده از عینکهای خاکستری دودی که از همه طیفهای رنگی به یک میزان جذب می کند و سبب اختلال در دید نمی شود ، مناسب است.
وی ادامه داد: به افرادی که عمل آب مروارید انجام داده اند و لنز نگذاشته اند ، افرادی که آب مروارید داشته ولی هنوز عمل نکرده اند ، اشخاصی که به علت مصرف دارو دارای حساسیت هستند و افرادی که ساعتهای طولانی در آفتاب هستند توصیه می شود از عینکهای آفتابی استفاده کنند.
استفاده از لنزهاى رنگى بى خطر است
استفاده از لنزهای رنگی برای پوشش لکه چشم وافراد مبتلا به کوررنگی بی خطر است دکتر امین الله نیک اقبالی جراح و متخصص بیماری های چشم در گفتگو باایسناافزود: لنزهای رنگی می تواند
در صورت آلودگی لنز و دست ها چشم را عفونی کند وی عوارض ناشی از لنزهای رنگی را جدی دانست و تاکید کرد: استفاده از لنزهای رنگی در صورت بی دقتی ، موجب آلودگی و عفونت چشم شده و با ایجاد لکه و زخم در داخل چشم ، باعث کوری می شود. وی اظهار کرد: لیزر بیشترین کاربرد را در چشم پزشکی دارد لیزرهای مختلف طول موجهای متفاوتی دارند.
در حقیقت در درمان پوست پلک تا عمقیترین لایه شبکیه از لیزر استفاده می شود این متخصص بیماری های چشمی در ادامه گفت : اشعه لیزر، انرژی نورانی پرقدرتی است که قابل تمرکز در یک نقطه کوچک است اشعه لیزر را به وسیله دستگاه اپتیکی و فیبرهای نوری به سطح چشم می رسانیم تا پس از عبور از قرنیه و عدسی به شبکیه رسیده که در آن قسمت عمل انجام می شود.دکتر نیک اقبالی در پایان اظهار کرد:
عوارض ناشی از نزدیک بینی ، دوربینی ، آستیگماتیسم ، ضایعات پوستی پلک ، خال های داخلی چشم ، آب سیاه ، آب مروارید ثانویه ، بیماری های شبکیه ، بیماری های عروقی ، از جمله قند، عوارض فشار خون ، عوارضی که در چشم های بچه های نارس ایجاد می شود، از طریق لیزر قابل درمان است.

 دانلود پروژه مقاله حاشیه نشینی و تنظیم خانواده در word دارای 14 صفحه می باشد و دارای تنظیمات در microsoft word می باشد و آماده پرینت یا چاپ است

فایل ورد دانلود پروژه مقاله حاشیه نشینی و تنظیم خانواده در word   کاملا فرمت بندی و تنظیم شده در استاندارد دانشگاه  و مراکز دولتی می باشد.

این پروژه توسط مرکز مرکز پروژه های دانشجویی آماده و تنظیم شده است

توجه : در صورت  مشاهده  بهم ریختگی احتمالی در متون زیر ،دلیل ان کپی کردن این مطالب از داخل فایل ورد می باشد و در فایل اصلی دانلود پروژه مقاله حاشیه نشینی و تنظیم خانواده در word ،به هیچ وجه بهم ریختگی وجود ندارد

بخشی از متن دانلود پروژه مقاله حاشیه نشینی و تنظیم خانواده در word :

حاشیه نشینی و تنظیم خانواده

چکیده
جمعیت ایران طی چند دهه گذشته، رشد شتابانی داشته است، به طوری که در طول کمتر از دو دهه به طور باور نکردنی جمعیت ایران بیش از دو برابر شد. انفجار جمعیت در ایران همراه با مسائلی همچون افزایش سریع شهرها، افزایش فقر، مشکل مسکن و مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرها بوده است.
یکی از پیامدهای اصلی رشد جمعیت، مهاجر

ت روستاییان به شهرها و سکونت در حاشیه شهرها در نهایت حاشیه نشینی و زاغه نشینی است و راه اصلی مقابله با رشد بی رویه جمعیت اجرای برنامه های تنظیم خانواده می باشد.
هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه بین حاشیه نشین و تنظیم خانواده است و از آنجا که بعد از سرشماری سال 1365 و مشاهده رشد 9/3 درصد جمعیت توسط مسئولین، برنامه های تنظیم خانواده به اجرا درآمد ولی این مساله در روستاها و مناطق حاشیه نشین کــه تفکر سنتی در مورد باروری داشتند (هنوز هــم در بعضــی مـناطق مشاهده می شود) به سختی قابل پذیرش بود. بنابراین هنوز شاهد باروری بالا در میان حاشیه نشینان هستیم که دلایل اصلی این پدیده را می توان در موارد زیر حستجو کرد:

ترجیح جنسی: معمولاً فرزند پسر برای خانواده بیشتر قابل قبول است که این مساله می تواند بر تعداد فرزندان خانواده ها بیفزاید.
احترام اجتماعی: معمولاً در مناطق حاشیه نشین مردان از احترام بیشتری برخوردارند ولی زمانی که زنی حامله باشد به خاطر فرزندی که

می خواهد به دنیا بیاورد به او احترام می گذارند، بنابراین زنان از این مساله به خاطر احترامی که برایشان در پی دارد استقبالمی کنند.
تأمین اجتماعی در دوران سالخوردگی نیز یکی دیگر از عوامل اصلی افزایش رشد جمعیت و عدم اجرای برنامه های تنظیم خانواده در بین خانواده های حاشیه نشین به خاطر مسائل اقتصادی می باشد.
مرگ و میر فرزندان و پایین بودن سطح بهداشت باروری نیز از دیگر دلایل عدم استفاده از روش های تنظیم خانواده در بین حاشیه نشینان می باشد.
از دیگر دلایل می توان به رابطه بین تحصیلا

ت و باروری اشاره کرد که معمولاً با بالا رفتن تحصیلات، تعداد فرزندان کاهش می یابد، میزان تحصیلات زنان حاشیه نشین معمولاً در سطح پایین می باشد، همچنین عدم دسترسی به مراکز بهداشتی نیز می تواند از دیگر دلایل استفاده اندک از روش های جلوگیری از بارداری در میان حاشیه نشینان باشد.
در مجموع، عوامل فوق الذکر باعث می شود اجرای برنامه های تنظیم خانواده در حاشیه نشینان با استقبال کمی روبرو شود و در نتیجه باروری در سطح بالا قرار گیرد.
واژگان کلیدی
انفجار جمعیت، افزایش شهرها، مشکل مسکن، مهاجرت روستائیان، مرگ و میر فرزندان
مقدمه
جمعیت ایران در طی هشت دهه اخیر افزایش یافته، که در نتیجه آن مسائل و مشکلاتی از قبیل رشد سریع جمعیت شهری، افزایش فقر در شهرها، دسترسی ناکافی به مسکن و خدمات اصلی شهری، شکاف عظیم میان طبقات اجتماعی، بیگانگی شهروندان از هم توأم با انبوه مهاجرت از مناطق روستایی به مناطق شهری و سکونت در حاشیه شهرها باعث گسترش و تشدید بی رویه شهرنشینی و نهایتا ایجاد زاغه و مسکن غیرقانونی و نارسایی امکانات اصلی شهری در شهرها شده است.
طبق مندرجات نشریه جنبه های جمعیتی توس
مهاجرت از مناطق روستایی به مناطق شهری در ایران تقریبا به صورت مهاجرت درجه ای (مهاجرت از روستا به شهرهای کوچک یا متوسط و حومه شهر

های بزرگ و سپس به مراکز شهری بزرگتر) بوده است.
بدین طریق که مهاجرین روستایی در اثر عوامل دافعه مناطق روستائی و جاذبه مناطق شهری به شهرها و سپس شهرهای بزرگتر و قطب های صنعتی و اقتصادی مهاجرت می نمایند. در نتیجه شهرنشینی به سرعت گسترش می یابد.
نتایج سرشماری های انجام یافته در ایران نشان م

ی دهد که در سال 1335 جمعیت شهری 4/31 درصد، در سال 1345 به میزان 7/38 درصد، در سال 1355 به میزان 47 درصد، در سال 1365 به میزان 3/54 درصد و در سال 1375 به میزان 65/61 درصد بوده است. نتایج سرشماری های فوق نشانگر آن است که در طی 40 سال اخیر نسبت جمعیت شهری ایران در مقایسه با سال 1335 به طور کلی وارونه شده است.
با توجه به هم ارز نبودن حدود تاثیر عوامل گوناگون در افزایش جمعیت و گسترش شهرنشینی مشاهدات علمی حاکی است که در مناطق شهری به ویژه در شهرهای بزرگ حاشیه نشینان نقش بسزایی در افزایش جمعیت و مسائل و مشکلات شهری دارند. به عنوان مثال خانم هما آقا در تحقیقی تحت عنوان بررسی باروری در ایران،[2] و رابطه آن با شاخص های جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی نتیجه گرفت که مهاجرت روستاییان به شهرها باعث شده که مناطق شهری ایران نیز از میزان نسبتاً بالای باروری برخوردار باشد. به عبارتی دیگر بالا بودن باروری در شهرها پیش از آنکه به خانواده های شهری مربوط شود در ارتباط با مهاجرین روستایی است. از طرفی دیگر مهاجرین روستایی به دلیل پایین بودن درآمد در شهرها و گرانی قیمت زمین حاشیه نشینی را در شهرها گسترش می دهند. لذا در مقاله سعی شده که به برخی مسائل و مشکلات تنظیم خانواده در مناطق حاشیه نشین با تاکید بر برخی متغیرهای اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی پرداخته ش

ود.
تعریف مفاهیم
حاشیه نشین: شامل تمام کسانی است که در محدوده فضایی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی شهر حضور و سکونت دارند ولی نحوه اسکان ومعیشت آنها از جامعه شهری کاملاً متمایز است و در نتیجه با جامعه شهری هماهنگ نشده اند.

تنظیم خانواده: عبارت از روشهایی است که به افراد یا زوجها کمک می کند تا از طریق بکارگیری آنها از حاملگی های ناخواسته جلوگیری کنند و فرزندان را در زمان دلخواه بدنیا آورند و فاصله بین حاملگی را تنظیم کنند و تعداد فرزندان خود را به دلخواه تعیین نمایند.
باروری طبیعی: عبارت از تعداد فرزندانی است که زنان در طول دوران بارداریشان به طور بالقوه بتوانند بدنیا بیاورند.
ترجیح جنسی

تولد پسر در ایران، بویژه در مناطق روستایی، به دلیل تأثیر و تأثر خانواده از فرهنگ سنتی، نسبــــت به فرزند دختر مرجح است. نتایج طرح زاد و ولد اجرا شد ه توسط سازمان ثبت احوال کشور نشان داد که تمایل به داشتن فرزند بیشتر در بین مادرانی که تمام فرزندانشان دختر بوده 92 درصد بوده است در حالیکه این نسبت در بین مادران دارای فرزند پسر به هفتاد درصد پاسخگویان ذیربط تقلیل یافته است. جالب توجه است اگر اضافه کنیم که طبق نتایج همین بررسی تمایل به داشتن فرزند بیشتر در بین مادرانی که دارای 4 فرزند پسر بوده اند به 9/22 درصد آنها بالغ شده است در حالیکه در بین مادران دارای 4 فرزند دختر این رقم 3/49 درصد بالغ شده است و نشان میدهد که حدود نصف این گروه از زنان به امید داشتن فرزند پسر علیرغم داشتن 4 فرزند باز هم مایل به بچه دار شدن و حاملگی بوده اند. این بررسی نشان داد که در عمق گرایش خانواده ها تحسین و رضایت از تولد فرزند پسر وجود دارد.
با افزایش شهرنشینی شدت این امر هر چند کاهش یافته ولی هنوز هم تفاوت هایی قانونی، عملی و نظائر این ها چون ارث، دیه، گواهی، شهادت و هویت فرزند پسر از مزایای بیشتری برخوردار است.
این تفاوت های اجتماعی به تقویت مبانی ترجیح جنسیت در انتخاب فرزند کمک می کند. بدیهی است درمواردی که والدین دارای فرزند دختر باشند تمایل به افزایش حاملگی وجود خواهد داشت همچنین هنگامیکه افزایش تعداد فرزندان پسر موجب مباهات است این پدیده تقویت می شود.
احترام اجتماعی
همچنانکه گفته شد علیرغم تلاش ها و مساعی قابل توجهی که برای حقوق زن و ارتقاء آن به سطح مرد در کشور صورت گرفته است، هنوز هم عدم تعادل بین زن و مرد وجود دارد. اما در مناطق حاشیه نشین به دلیل تاثیرپذیری اکثر خانواده ها از مرد سالاری، زنان در هنگام بارداری بطور سنتی از نوعی احترام اجتماعی اطرافیان برخوردار می باشند آیا این وضعیت خود مشوق افزایش حاملگی است؟

تامین اجتماعی در دوران سالخوردگی
در مناطق حاشیه نشین به دلیل فقر اقتصادی و پایین بودن آگاهی خانواده ها از مشکلات افزایش جمعیت، خانواده ها گرایش و تمایل زیادی به کثرت اولاد به عنوان پشتوانه مالــــی در هنگام پیری والدین و به اصطلاح عصای دست دوران پیری دارند تا بدینوسیله زمینه تامین اجتماعی دوران سالخوردگی را بزعم خود فراهم آورده باشند. بر اساس نتایج آمار سالمندان[3] هنوز هم بخش قابل ملاحظه ای از مردم کشور فاقد پوشش تامین ایام سالخوردگی هستند (بیش از 47 درصد). این در حالیست که برخورداری از مزایای فع

لی تامین ایام سالخوردگی هم در سطحی نیست که موجب بی نیازی سالمند از تکیه بر اعضاء جوانتر خانواده باشد. نسبت مذکور قطعاً تغییر کرده است ولی بطور حتم باز هم تعداد افراد محروم از حمایت های اجتماعی قابل توجه است.
مرگ و میر و حاشیه نشینی
در مناطق حاشیه نشین عوامل گوناگونی از قبیل جاری بودن فاضلاب در سطح زمین، بهداشتی نبودن توالت و عدم استفاده از صابون، رطوبت شدید خانه ها، پایین بودن سطح بهداشت، تغذیه نامناسب مادران و کودکان، ازدواج های فامیلی، عدم رعایت نکات بهداشتی در دوران بارداری باعث می گردد که نسبت مرگ و میر کودکان در قیاس با مناطق دیگر بیشتر باشد و مادران برای خنثی کردن اثر عوامل فوق اسلحه بارداری را برگزیده اند تا جای مرگ و میر کودکان را با زاد و ولد بیشتر پر نمایند. تحقیقات انجام شده به نوعی موارد فوق را تایید می نماید. به عنوان مثال خانم هما آقا در تحقیق خود به این نتیجه دست یافت که بالا بودن مرگ و میر در مناطق شهری که دارای خصوصیات و ساختار روستایی هستند خود عامل موثری برای افزایش بارداری می باشد چه عدم اطمینان به زنده ماندن بچه ها سبب میشود که خانواده ها طالب فرزندان بیشتر به علت مرگ و میر کودکان باشند.
تحصیلات و باروری
در مناطق حاشیه نشین به دلیل اینکه اکثر زنان از سطح سواد پایین تری نسبت به زنان سایر مناطق شهری برخوردار هستند، لذا پایین بودن آگاهی و دانش نقش مؤثری در افزایش بارداری و مرگ و میر کودکان دارد. از طرفی دیگر در

این مناطق بدلیل پایین بودن سطح آگاهی، تنظیم خانواده از شیوع و تداوم برنامه ریزی شده برخوردار نیست، در مقابل زنان تحصیل کرموجب بروز تفاوت در سطح باروری آنها می گردد.
جهت بررسی وجود همبستگی بین افزایش سطح تحصیلات مادران و کاهش تعداد فرزندان او ضریب همبستگی بین این دو متغیر در سه مقطع بین سالهای 1370 و 1373 و 1380 محاسبه گردید آمار سالهای 1370 و 1373 به ترتیب از نتایج طرح زاد و ولد و طرح باروری سازمان ثبت احوال کشور و آمار سال 1380 از نتایج طرح اندازه گیری رشد جمعیت مرکز آمار ایران اخذ گردید.
جدول شماره 1: میانگین تعداد فرزند برحسب سطح سواد مادر در آمارگیری مختلف
تحصیلات مادر میانگین تعداد فرزندان زنده
کل کشور ـ 1370 کل کشور ـ 1373 کل کشور ـ 1380 استان تهران ـ 1370
بی سواد (0) 2/5 7/4 4/5 4/4
چهارم ابتدایی (4) 8/3 4/3 ـ 4/3
پنجم ابتدایی (5) 8/2 5/2 8/2 3/2
سیکل (8) 3/2 2/2 0/2 ½
دیپلم (12) 2/1 9/1 6/1 7/1
بالاتر از دیپلم (14) 8/1 7/1 5/1 6/1
ضریب همبستگی 922/0- 919/0- 932/0- 918/0-
در جدول شماره 1 تفاوت میانگین تعداد فرزندان بر حسب رده تحصیلی مادر در سال 1370 تهران برآورد شده است.
مرور این جدول و نمودارهای مربوطه (نمودارهای شماره 1 تا 4) به وضوح وجود ارتباط بین تحصیلات و کاهش تعداد فرزند را نشان می دهد.
(نمودار شماره 1 تا 4) آزمون وجود همبستگی

بین این دو متغیر در مقاطع یاد شده همبستگی منفی بین تحصیلات و تعداد فرزندان را نشان داد که به ترتیب زیر بوده است.

نام طرح آماری
دستگاه مجری

سال اجرا ضریب همبستگی
طرح زاد و ولد کل کشور سازمان ثبت احوال کشور 1370 7/91
طرح آمارگیری از خصوصیات اجتماعی خانوارها
سازمان ثبت احوال کشور
1373
0/92
طرح زاد و ولد کل کشور مرکز آمار ایران 1380 2/93
طرح زاد وولد کل کشور تهران سازمان ثبت احوال کشور 1370 9/91
همچنین آزمون T انجام شده در هر مورد معنی دار بودن همبستگی را تائید نمود.
اگر مناطقی چون، شهریار، دماوند، ساوجبلاغ و ورامین و نظائر این ها را در رده مناطق حاشیه ای تهران بزرگ و محل رسوب اصلی حاشیه نشینان در نظر گیریم بر اساس نتایج طرح زاد و ولد سال 1370 سازمان ثبت احوال میانگین تعداد فرزندان در شهرستان شهریار فعلی یا همان علیشاه و عوض (ال شهباز) قبلی به حدود 43 درصد بالغ می گردد. به عبارت دیگر زنان شهریاری در مقایسه با زنان تهرانی 43 درصد زاد و ولد بیشتر دارند این در حالیست که خود تهران نیز یک جامعه همگن محسوب نمیشود و سطح باروری در مناطق حاشیه ای آن مانند مناطق 18 و 20 بالاتر از مناطق 1 و 2 است.

عدم دسترسی به مراکز بهداشتی و تنظیم خانواده در مناطق حاشیه نشین
به دلیل اینکه مناطق حاشیه نشین در شهرهای بزرگ معمولاً بر روی تپه ها، زمین های باتلاقی و نامناسب، ارزان قیمت، که از لحاظ سکونت انسانی مناسب نیستند گسترش یافته اند و همچنین به دلیل محقر بودن منازل حاشیه نشینان و قرار گرفتن بر روی تپه، امکان ارائه خدمات آموزشی و بهداشتی بطور عام و تنظیم خانواده را بطور اخص با مشکلاتی مواجه نموده است. از طرفی دیگر در پاره ای موارد زنان حاشیه نشین به دلیل محدودیت های خانوادگی و حاکمیت مردان در خانواده ها، دسترسی زنان را به این مراکز، تا حدودی با مش

کل مواجه نموده است.
همچنین به دلیل تفاوت فرهنگی که بین زنان حاشیه نشین و کارکنان و بهورزان بهداشتی وجود دارد در پاره ای موارد پذیرش وسایل و روشهای جلوگیری از بارداری در این مناطق به کندی صورت می گیرد. در این مناطق اکثر زنان از قرص استفاده می نمایند و استفاده از وسایلی مانند بستن لوله زن (توبکتومی) در حد پایین می باشد.

فاصله گذاری بین موالید
در جمعیت شناسی و مبحث مربوط به جمعیت هر چقدر فاصله بین موالید طولانی تر باشد تعداد اولاد در خانواده کمتر خواهد بود، در نهایت جامعه با افزایش جمعیت و مشکلات ناشی از آن روبرو نخواهد شد. در مناطق حاشیه ای شهرها بدلیل تبعیت از زاد و ولد سنتی فاصله حاملگی ها کوتاه می باشد. این وضعیت در مواردی حتی به فواصل شش ماهه تقلیل می یابد که در اصطلاح عوام به آن حاملگی شیر به شیر گفته می شود بدین معنی که مادر قبل از اینکه فرصت اتمام دوره شیردهی به یک فرزند را پیدا کند حامله میشود در این قبیل حاملگی ها بحث تنظیم خانواده بهیچ وجه مطرح نمی شود و زنان از تمام پتانسیل طبیعی باروری خود استفاده می کنند. پیامدهای منفی این رویه برای مادر و فرزند واضح است و در مواردی تا حد بروز خطر مرگ برای یکی یا هر دو آنها تشدید میشود، اغلب این قبیل مادران دچار کم خونی مزمن هستند و خانواده کلاً منکر دخالت و برنامه ریزی خود در تنظیم تعداد عائله است.
آشنایی با وسایل و روشهای جلوگیری از بارداری
در مناطق حاشیه نشین که غالباً از مها

جرین روستایی تشکیل میشود، زنان شناخت و آگاهی خود را نسبت به وسایل و روشهای جلوگیری از بارداری را در وهله اول از طریق همسایگان و خویشاوندان نزدیک کسب می کنند. بر اساس نتایج طرح زاد و ولد از مجموع 19969 فقره زن مشمول نمونه گیری در جامعه روستائی حدود 7714 نفر که به 6/38 درصد آنها بالغ می گردد، که با هیچ یک از روش های پیش گیری آشنائی نداشته اند. در سایر موارد نیز این امر باعث می شود که در پاره ای موارد زنان نسبت به وسایل و روشهای جلوگیری از بارداری شناخت ناقص داشته باشند و شناخت ناقص باعث می شود که زنان این مناطق در صورت بروز

یک عارضه خاص ناشی از استفاده از یک وسیله معین پیش گیری از باروری، از وسایل دیگر استفاده نکند و در نتیجه بارداری زنان در این مناطق بیشتر می باشد.
نتیجه گیری
مناطق حاشیه نشین در شهرها هر چند که به صورت بی رویه، کنترل و سازماندهی نشده بوجود آمده است ولی از دید اجتماعی ضروری است که با شناخت مسایل و مشکلات حاشیه نشینان به طور عام و کنترل و تنظیم خانواده به طور خاص راه حل اساسی در ارتباط با رفع نیازهای بهداشتی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی این قشر عظیم که بصورت بیمارگونه در شهرها بوجود آمده است جستجو و اعمال گردد. تا ضمن رفع مسایل و مشکلات فردی و خانوادگی به حل مسایل و مشکلات شهری هم تا حدودی مساعدت شود. از طرفی دیگر امروزه هر چند مسئولین به امر تنظیم خانواده دقت و توجه خاصی دارند، اما درمناطق حاشیه نشین به دلایل ساختار فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی هنوز سطح باروری زنان در مقایسه با سایر زنان شهری از میزان بالاتری برخوردار می باشد که این امر در بلند مدت در گسترش حاشیه نشینی و افزایش مشکلات شهری نقش موثری خواهد داشت.
با توجه به موارد فوق ضروری است که در صورت لزوم جهت حل مشکلات اجرایی تنظیم خانواده در این مناطق از زنان با تجربه در وهله اول استفاده نمود و دیگر اینکه با کاهش دادن فاصله طبقاتی بین حاشیه نشینان و سایر طبقات شهری از لحاظ اقتصادی، و فرهنگی، اجتماعی بتوان گام موثری در زمینه جذب حاشیه نشینان در جامعه شهری برداشته شود.

پیشنهادات
1ـ تلاش مستمر برای تغییر نگرش والدین نسبت به فرزند دختر از طریق بالا بردن آگاهی و شناخت والدین و کاهش اهمیت فرزند پسر در محیط های اجتماعی و خانوادگی
2ـ برقراری تساوی و برابری حقوق زن و مرد و حمایت اساسی و منطقی، قانونی از حقوق زنان
3ـ فعال نمودن خدمات سازمان های رفاهی چون سازمان تامین اجتماعی، بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی (ره) برای حمایت از سالمندان و کاهش نقش احتمالی فرزند در برقراری تامین واقعی

4ـ ارائه جدی خدمات شهری و فعال نمودن نقش شهرداری ها در ساماندهی مناطق حاشیه نشین
5ـ فعال نمودن مراکز بهداشتی نسبت به بالا بردن آگاهی حاشیه نشینان به مضرات جاری بودن آب فاضلاب در سطح زمین و انجام اقدامات اساسی برای فاضلاب کشی در مناطق حاشیه نشین. و افزایش تلاش شهرداری ها و سازمان های آب وفاضلاب جهت گردآوری و تصفیه فاضلاب.
6ـ آگاه نمودن زنان از طریق رسانه های جمعی و بهورزان و کارکنان بهداشت و تنظیم خانواده به اینکه فاصله کوتاه بین حاملگی و بارداری، سلامت کودکان و مادران را به خطر می اندازد.
7ـ بالا بردن آگاهی خانواده ها در مورد خطرات ازدواج و بارداری در سنین زیر 18 سال
8ـ شناخت بیشتر عوامل موثر بر باروری (نظیر تحصیلات) و استفاده از آن ها در تنظیم خانواده

پی نوشت ها :
[2] ـ باروری در ایران و رابطه آن با شاخص های جمعیتی، اقتصادی و اجتماعی، هما آقا شیراز
[3] ـآمار سالمندان، سازمان ثبت احوال کشور
منابع :
1ـ آقاجانیان، اکبر و امیرهوشنگ مهریار (1358) تاثیر میزان مرگ و میر بر شیوع استفاده از وسایل و روشهای جلوگیری از حاملگی در جوامع روستایی ایران، شیراز، مرکز جمعیت شناسی
2ـ آقا، هما (1376) بررسی باروری در ایران و رابط

ه آن با شاخص های اقتصادی، اجتماعی، شیراز، مرکز جمعیت شناسی
3ـ افتخاری، علی (1353)، کارنامه هفت ساله تنظیم خانواده در ایران، شیراز، مرکز جمعیت شناسی،

4ـ جهانفر، محمد(1377) جمعیت و تنظیم خانواده، انتشارات دهخدا، چاپ اول، تهران
5ـ توسلی، غلامعباس (1376) جامعه شناسی شهری، دانشگاه پیام نور
6ـ تقوی، نعمت الله (1376) مبانی جمعیت شناسی، انتشارات پژوه، تبریز
7ـ فتح زاده، حیدر(1380) بررسی عوامل جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی موثر بر استفاده از وسایل و روشهای جلوگیری از بارداری در شهرستان اهر، دانشگاه شیراز
8ـ نتایج طرح زاد و ولد 1370 سازمان ثبت احوال کشور
9ـ نتایح طرح نمونه گیری باروری سال 1373 سازمان ثبت احوال کشور
10ـ نتایج طرح اندازه گیری رشد جمعیت سال 1380 مرکز آمار ایران
11ـ نتایج طرح آمارگیری از سالمندان سازمان ثبت احوال کشور (1374)